การสื่อสารความหมายและรสนิยมการบริโภคซูชิในสังคมไทย

Communication and the construction of meanings and tastes in a consumption of sushi in Thai society

Name: ชลนรี กล่อมใจ

keyword: ซูชิ

; อาหารญี่ปุ่น

; ตรรกะการบริโภค

; รสนิยมการบริโภค

; พฤติกรรมการบริโภค

; วัฒนธรรมอาหาร

; การผสมผสานทางวัฒนธรรม

; การสื่อสารกับอาหาร

Abstract: งานวิจัยเรื่อง “การสื่อสารความหมายและรสนิยมการบริโภคซูชิในสังคมไทย” เป็นการศึกษาถึงพฤติกรรมการบริโภคซูชิของกลุ่มชนชั้นกลางในสังคมไทยที่สื่อสารผ่านการสร้าง “จริต” (Habitus) และรสนิยม (Taste) ในการบริโภคซูชิ เพื่ออธิบายการดำรงอยู่ของชนชั้นกลางที่อยู่ในกลุ่มเดียวกันว่ามีพฤติกรรมการบริโภคซูชิที่เหมือนหรือต่างกัน และซูชินั้นจะมีความหมายอะไรในการสื่อสารให้ผู้บริโภคในส่วนของการใช้รสนิยมในการรับรู้ที่แตกต่างกัน จนกระทั่งมีรูปแบบการดำเนินชีวิตและการใช้ชีวิตประจำวันเหล่านั้นว่าเหมือนหรือต่างกันอย่างไร เพราะในปัจจุบัน ซูชิเป็นอาหารที่ใครๆ ก็สามารถกินได้ แต่ทว่าการบริโภคซูชินั้นจะมีรูปแบบ ลักษณะ หรือความแตกต่างอย่างไรที่จะสะท้อนให้เห็นถึงรสนิยมเพื่อสร้างอัตลักษณ์และความแตกต่างให้แก่ตนเองผ่านการบริโภค ทั้งนี้ผู้วิจัยได้เลือกศึกษาถึงการสื่อสารความหมายของซูชิและรสนิยมในการบริโภคซูชิในสังคมไทย โดยเลือกศึกษาซูชิที่มีความแตกต่างกันที่ปรากฏให้เห็นโดยทั่วไป ได้แก่ ซูชิหรูหรา (Premium Sushi) และ ซูชิริมทาง (Local Sushi) ในฐานะอาหารที่เป็นตัวแทนของวัฒนธรรมจากประเทศญี่ปุ่น ซึ่งความหมายและรสนิยมที่ใช้ จริต รสนิยม และอัตลักษณ์ในการบริโภคซูชิเหมือนหรือต่างกันอย่างไร ผลการวิจัยพบว่า การสื่อสารความหมายของซูชิหรูหราและซูชิริมทางนั้น มีการสื่อสารเพื่อสะท้อนให้เห็นตัวตนและรสนิยมในการบริโภคว่าอยู่ใดระดับของสังคม ทั้งนี้ซูชิหรูหรามีการบริโภคเพื่อความแตกต่าง (distinction) หรือการบริโภคเพื่อให้เราต่างจากคนกลุ่มอื่นๆ ในสังคม โดยชนชั้นกลางจะใส่รสนิยมของตนเองเข้าไป เพื่อสื่อสารออกไปยังคนกลุ่มอื่นๆ และชนชั้นอื่นๆ ว่า การบริโภคซูชิของตนในลักษณะนี้จะสื่อออกมาได้อย่างไร แต่สำหรับซูชิริมทางเป็นการบริโภคเพื่อการเลียนแบบ (imitation) เพื่อให้เราเหมือนและเป็นเช่นเดียวกับคนอื่นที่อยู่ในสังคมเดียวกับเรา โดยมีการเลียนแบบ/ปรับเปลี่ยนความหมายของซูชิในบริบทของวัฒนธรรมญี่ปุ่น แต่ยังคงไว้ซึ่งแก่นแท้และเอกลักษณ์ภายนอกของซูชิเอาไว้ นอกจากซูชิจะเติมเต็มความต้องการทางร่างกายที่เป็นตรรกะเชิงอรรถประโยชน์ (Logic of use value) แล้วนั้น ยังสามารถสร้างตรรกะมูลค่าเชิงสัญญะ (Logic of sign value) ให้แก่ผู้บริโภคซูชิได้อีกด้วย ทั้งนี้ซูชิอาจไม่ใช่อาหารเพื่อเติมเต็มความต้องการของร่างกายเท่านั้น แต่ในการบริโภคซูชินั้นยังสามารถสร้างตัวตนและรสนิยมผ่านการใช้อาหารทางวัฒนธรรมญี่ปุ่นอย่างซูชิ มานำเสนอตัวตนเพื่อสร้างความแตกต่างให้แก่ตนเองผ่านการบริโภคซูชิในบริบทของสังคมไทย ว่าเรานั้นคือใคร อยู่ระดับใดในสังคมผ่านการบริโภคซูชิในระดับต่างๆ ในการเข้าถึงรสนิยมที่เกิดจากการผลิตซ้ำในการบริโภคซูชินั้น จำเป็นต้องอาศัยทุน (capital) อย่าง ทุนทางเศรษฐกิจเข้ามาแลกเปลี่ยนก่อน ทั้งนี้หากผู้บริโภคมีทุนมากพอก็สามารถสร้างรสนิยมในแบบซูชิหรูหราได้ แต่หากมีทุนอันจำกัดการสร้างรสนิยมจึงต้องปรับเปลี่ยนและผสมผสานไปในแบบรสนิยมของซูชิริมทางที่เกิดขึ้นเฉพาะในสังคมไทย

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. หอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: preserv@tu.ac.th

Name: สมสุข หินวิมาน

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2559

Modified: 2564-04-26

Issued: 2564-04-26

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

DOI: 10.14457/TU.the.2016.959

tha

DegreeName: วารสารศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สื่อสารมวลชน

Grantor: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	2090chonaree.pdf	3.2 MB	11	2025-10-06 13:18:38

ใช้เวลา

0.029902 วินาที