From the hinterland to backyard of EEC: land relations changing of agrarian in Eastern Thailand

จากหลังเขาสู่หลังบ้านของอีอีซี: การเปลี่ยนแปลงความสัมพันธ์ในที่ดินของเกษตรกรในภาคตะวันออกของไทย

Name: Kampanart Benjanavee

LCSH: Land use, Rural -- Thailand

LCSH: Eastern , Agriculture -- Thailand, Eastern

Abstract: This dissertation is a qualitative research study utilizing a critical agrarian studies approach to examine the changing land relations of farmers in the eastern hinterland regions of Thailand, as well as to analyze the conditions and consequences related to these dynamics over the past three decades. The study focuses on groups of farmers and individuals with experiences regarding agrarian changes in this area, with interview participants representing diverse social characteristics including differences in age, gender, income sources, livelihood strategies, past development experiences, and land relations. The main argument of this study challenges the essentialist perspectives on farmers' land relations that have dominated previous studies, particularly the viewpoint from economists who regard land as a factor of production and an asset for farmers while emphasizing the importance of developing private land ownership systems and land-capitalization policy to enhance farmers' livelihood security. It also contests perspectives from political economists who conceptualize land as capital and commodity in reflecting exploitation processes and accumulation within capitalism. However, the examination of livelihoods and land relations among farmers in the eastern hinterland area reveals that despite the increasing number of land title documents, farmers face uncertainties in land tenure and experience varying trends of land loss. This occurs because farmers' relationships to land have changed across multiple levels: at the meaning level connected to development landscapes; at the rights level where access, allocation, exchange, and exclusion rights increasingly overlap; and at the institutional level of local land governance. Considering land merely as a factor of production, asset, commodity, or capital as in previous studies may result in overlooking these multifaceted changes. This study is divided into three main parts, with the first section focusing on understanding the historical land-capitalization situation. It emphasizes identifying the 'new enclosure process' as a mechanism of dispossession of local land and resources, transforming them into capital and commodities for the market. This process serves to reproduce capitalist relations and open new terrains of accumulation in areas where capitalist development penetration remains less intensive. The conditions facilitating this process include economic mechanisms —market forces and capital flows, and non-economic mechanisms— land policy frameworks, capitalist development landscapes, and the restructuring of local power dynamics. The second section examines the consequences of the new enclosure process, focusing on two key consequences that directly impact farmers' livelihoods and land relations. First, the construction of uncertainty in farmers' lives, is a condition wherein farmers must confront consequences from state-led development projects and the land-capitalization process. Second, the emergence of social differentiation, in relation to different types of capital and land relations, into three distinct groups: rent-seekers, rural precariats, and proletarians. The final section analyzes the strategies utilized by farmers to cope with development consequences and uncertainties, particularly focusing on their adaptation of diverse and flexible livelihood strategies encompassing productive activities, exchange processes, distribution mechanisms, and resource allocation within households and local networks. The critical conditions influencing farmers' strategic decision-making include their relations to land, capital, and resources, and their varied experiences with the effects of development that differ across individual farming households.

Abstract: ดุษฎีนิพนธ์นี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพที่นำวิธีวิทยาเกษตรกรรมเชิงวิพากษ์ศึกษามาศึกษาความสัมพันธ์ต่อที่ดินที่เปลี่ยนแปลงไปของเกษตรกรบริเวณหลังเขาภาคตะวันออกของไทย รวมถึงวิเคราะห์ถึงเงื่อนไขและผลลัพธ์ที่เกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์ต่อที่ดินที่เปลี่ยนแปลงไปดังกล่าวตลอดช่วงสามทศวรรษที่ผ่านมา การศึกษานี้เน้นที่กลุ่มเกษตรกรและกลุ่มผู้มีประสบการณ์เกี่ยวกับความเปลี่ยนแปลงของสังคมเกษตรกรรมบริเวณนี้ โดยผู้ที่เข้าร่วมสัมภาษณ์มีความหลากหลายทางคุณลักษณะทางสังคม ได้แก่ ความแตกต่างทางอายุ เพศ แหล่งรายได้ กลยุทธ์การดำรงชีพ ประสบการณ์เกี่ยวกับการพัฒนาที่ผ่านมา และความสัมพันธ์ต่อที่ดินข้อถกเถียงหลักของงานศึกษา คือการถกเถียงกับมุมมองต่อความสัมพันธ์ในที่ดินของเกษตรกรแบบสารัตถะที่ผ่านมา โดยเฉพาะมุมมองจากงานศึกษาของนักเศรษฐศาสตร์ซึ่งมองที่ดินในฐานะปัจจัยการผลิตและสินทรัพย์ของเกษตรกร พร้อมทั้งชี้ให้เห็นความสำคัญของกระบวนการพัฒนาระบบกรรมสิทธิ์ที่ดินส่วนบุคคลและการเปลี่ยนที่ดินให้เป็นทุนที่จะช่วยสร้างความมั่นคงให้กับชีวิตเกษตรกร รวมถึงมุมมองจากงานศึกษาของนักเศรษฐศาสตร์การเมืองที่มองที่ดินในฐานะของทุนและสินค้าในการสะท้อนให้เห็นกระบวนการขูดรีดและการสะสมในระบบทุนนิยม ซึ่งการศึกษาถึงการดำรงชีพและความสัมพันธ์ต่อที่ดินของเกษตรกรในบริเวณหลังเขาภาคตะวันออกภายในงานศึกษานี้กลับสะท้อนให้เห็นว่า แม้ว่าตัวเลขของเอกสารสิทธิ์ที่ดินจะเพิ่มมากขึ้นในช่วงที่ผ่านมา แต่เกษตรกรกลับเผชิญกับภาวะความไม่แน่นอนในการถือครองที่ดินและมีแนวโน้มของการสูญเสียที่ดินที่แตกต่างกัน เนื่องจากความสัมพันธ์ต่อที่ดินของเกษตรกรมีความเปลี่ยนแปลงในหลายระดับ ทั้งระดับความหมายที่เชื่อมโยงกับภูมิทัศน์การพัฒนา ระดับสิทธิในลักษณะที่ทับซ้อนกันมากยิ่งขึ้นระหว่างสิทธิการเข้าถึง จัดสรร แลกเปลี่ยน และกีดกัน และระดับสถาบันในการปกครองที่ดินภายในท้องถิ่น ซึ่งการพิจารณาที่ดินในฐานะเพียงปัจจัยการผลิต สินทรัพย์ สินค้า และทุนเหมือนเช่นการศึกษาที่ผ่านมาอาจก่อให้เกิดการมองข้ามความเปลี่ยนแปลงในลักษณะดังกล่าวได้การศึกษานี้แบ่งเนื้อหาออกเป็นสามส่วนหลัก ได้แก่ ส่วนที่หนึ่ง การทำความเข้าใจถึงสถานการณ์การเปลี่ยนที่ดินให้เป็นทุนบริเวณหลังเขาภาคตะวันออกที่ผ่านมา มุ่งเน้นไปที่การชี้ให้เห็นถึง ‘กระบวนการปิดล้อมใหม่’ ในฐานะกระบวนการพรากที่ดินและทรัพยากรท้องถิ่น และทำให้กลายเป็นทุนและสินค้าเข้าสู่ตลาด เพื่อตอบสนองต่อการผลิตซ้ำความสัมพันธ์แบบทุนนิยมและการเปิดพรมแดนการสะสมทุนใหม่ในพื้นที่ซึ่งการพัฒนาทุนนิยมและตลาดยังไม่เข้มข้น โดยเงื่อนไขที่เอื้ออำนวยต่อกระบวนการดังกล่าว คือกลไกในระบบเศรษฐกิจ (พลังตลาดและการไหลเวียนของทุน) และนอกระบบเศรษฐกิจ (ชุดนโยบายที่ดิน ภูมิทัศน์การพัฒนาแบบทุนนิยม และการปรับโครงสร้างอำนาจท้องถิ่น)ส่วนที่สอง การตรวจสอบผลลัพธ์ของพัฒนาการของกระบวนการปิดล้อมใหม่ซึ่งผลลัพธ์สองประการซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อวิถีชีวิตและความสัมพันธ์ในที่ดินของเกษตรกร คือ หนึ่ง การประกอบสร้างความไม่แน่นอนในชีวิตเกษตรกร ซึ่งเป็นภาวะที่เกษตรกรต้องเผชิญหน้ากับผลลัพธ์ที่ไม่คาดคิดจากโครงการพัฒนาที่นำโดยรัฐและกระบวนการเปลี่ยนที่ดินให้เป็นทุน และสอง การเกิดภาวการณ์แยกความแตกต่างทางสังคม ซึ่งสัมพันธ์กับเงื่อนไขของทุนประเภทต่าง ๆ และความสัมพันธ์ในที่ดินที่แตกต่างกันสามกลุ่ม ได้แก่ กลุ่มแสวงหาค่าเช่า กลุ่มชนชั้นเสี่ยง และกลุ่มชนชั้นกรรมาชีพและส่วนสุดท้าย การวิเคราะห์ถึงยุทธศาสตร์ที่เกษตรกรใช้เพื่อรับมือกับผลลัพธ์ของการพัฒนาและความไม่แน่นอนที่ผ่านมา โดยเฉพาะการปรับยุทธศาสร์การดำรงที่มีความหลากหลายและยืดหยุ่นทั้งกิจกรรมการผลิต การแลกเปลี่ยน การกระจายและการจัดสรรทรัพยากรภายในครัวเรือนและเครือข่ายท้องถิ่น ซึ่งเงื่อนไขสำคัญที่มีผลต่อชุดของการตัดสินใจเลือกยุทธศาสตร์ของเกษตรกร คือความสัมพันธ์ในที่ดิน ทุน ทรัพยากร และประสบการณ์จากผลของการพัฒนาที่เกษตรกรแต่ละครัวเรือนมีแตกต่างกัน

Chiang Mai University. Library

Address: CHIANG MAI

Email: cmulibref@cmu.ac.th

Name: Pinkaew Laungaramsri

Role: Advisor

Name: Kengkij Kitirianglarp

Role: Advisor

Name: Chusak Wittayapak

Role: Advisor

Created: 2025

Modified: 2568-08-08

Issued: 2025-08-04

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

eng

DegreeName: Doctor of Philosophy

Level: Doctoral Degree

Descipline: Sociology and Anthopology

Grantor: Chiang Mai University

©copyrights Chiang Mai University

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	620451006.pdf	6.38 MB

ใช้เวลา

0.019609 วินาที