การตรวจพบและติดตามหญ้าแดงต้านทานสารกำจัดวัชพืชไพริเบนโซซิมในนาข้าว

Detection and monitoring of pyribenzoxim-herbicide resistant wrinkle duck-beak (Ischaemum rugosum Salisb.) in paddy fields

Name: กนกวรรณ ดาราหมาน

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ -- วิทยานิพนธ์. วท.ม. (พืชไร่) 2564

Classification :.LCCS: SB197

ThaSH: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สาขาพืชไร่ -- วิทยานิพนธ์

ThaSH: หญ้าแดง

ThaSH: วัชพืช

ThaSH: ยากำจัดวัชพืช

ThaSH: ข้าว -- การควบคุมวัชพืช

Abstract: หญ้าแดงเป็นวัชพืชที่พบทั่วไปในนาข้าว ส่วนใหญ่ถูกควบคุมโดยการใช้สารไพริเบนโซซิม ซึ่งเป็นสารที่ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ acetolactate synthase (ALS) ในปัจจุบันเกษตรกรหลายรายในพื้นที่ ต. กระจัน อ. อู่ทอง จ. สุพรรณบุรี เริ่มสังเกตเห็นว่า การใช้สารไพริเบนโซซิมไม่สามารถควบคุมหญ้าแดงได้อย่างสมบูรณ์ ซึ่งก่อนหน้านี้มีประสิทธิภาพในการควบคุมได้ดี การศึกษาในครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อพิสูจน์ให้แน่ชัดว่า หญ้าแดงมีการพัฒนาความต้านทานต่อสารสารไพริเบนโซซิม จริงหรือไม่ เก็บตัวอย่างเมล็ดหญ้าแดงจากแปลงเกษตรกรที่มีปัญหาเนื่องจากการใช้สารไพริเบนโซซิม เพื่อศึกษาการตอบสนองทางสรีรวิทยาของหญ้าแดงที่มีต่อสารไพริเบนโซซิมในสภาพเรือนทดลอง เมื่อพิจารณาค่า I50 จากความเป็นพิษ และค่า GR50 จากความสูงและน้ำหนักสดของหญ้าแดงทั้งสองไบโอไทป์ ที่ 3, 7, 14 และ 21 วันหลังจากได้รับสาร พบว่า ไบโอไทป์ต้านทานสารมีค่าดัชนีของความต้านทานสารสูงกว่าไบโอไทป์ที่อ่อนแอมากถึง 31.43-62.36 เท่า จากนั้น ศึกษาความต้านทานสารกำจัดวัชพืชหลายกลุ่มของหญ้าแดงไบโอไทป์ต้านทานไปยังสารในกลุ่มอื่นๆ ที่มีตำแหน่งการเกิดปฏิกิริยาในการยับยั้งภายในพืชที่แตกต่างกัน พบว่า สาร profoxydim (สารที่ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ ACCase) และ propanil (สารที่ยับยั้งกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง ในระบบแสง II) มีประสิทธิภาพในการควบคุมหญ้าแดงไบโอไทป์ต้านทานสารไพริเบนโซซิมได้ตามอัตราแนะนำของสารในแต่ละชนิด จากข้อมูลการศึกษาในครั้งนี้เกษตรกรควรสับเปลี่ยนหมุนเวียนการใช้สาร profoxydim และ propanil ซึ่งมีตำแหน่งการเกิดปฏิกิริยาในการยับยั้งภายในพืชที่แตกต่างกัน เพื่อควบคุมและลดจำนวนประชากรของหญ้าแดงไบโอไทป์ต้านทานสารไพริเบนโซซิมในนาข้าวต่อไป Wrinkle duck-beak is a common weed found in paddy fields, which is most often controlled by pyribenzoxim, acetolactate synthase (ALS) inhibitors. Currently, failures in controlling this weed have been reported by farmers in Krachan sub-district, U-Thong district, Suphan Buri, after several years of successful control. This study was conducted to determine whether wrinkle duck-beak populations have developed resistance to pyribenzoxim. Weed seeds were collected from farmer’s fields to determine the physiological response to pyribenzoxim under greenhouse conditions. Both the resistant and susceptible wrinkle duckbeak biotypes were investigated for I50 based on its visual injury and GR50 based on plant height and fresh weight at 3, 7, 14 and 21 days after application. The resistance index of the resistant wrinkle duck-beak was 31.43–62.36 folds higher than that of the susceptible biotype. Additionally, multiple-resistance of pyribenzoxim-resistant wrinkle duck-beak for alternative management strategies using across mode of action of herbicides were studied. The results indicate that the alternative herbicides used to control pyribenzoxim-resistant wrinkle duckbeak were controlled by profoxydim (Inhibitors of ACCase) and propanil (Inhibitors of photosynthesis at PS II) at the recommended rate for each herbicide. The results suggest that farmers should rotate profoxydim and propanil, which has different herbicide site of action, to control and reduce the probability of pyribenzoxim-resistant wrinkle duck-beak in paddy fields.

มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. สำนักหอสมุด

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: tdckulib@ku.ac.th

Name: ทศพล พรพรหม

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก

Name: จำเนียร ชมภู

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ร่วม

Created: 2564

Modified: 2568-07-18

Issued: 2568-07-18

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

URL: https://www.lib.ku.ac.th/KUthesis/2564/kanokwan-dar-all.pdf

CallNumber: SB197 .ก15

tha

DegreeName: วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: พืชไร่

Grantor: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	kanokwan-dar-all.pdf	1.75 MB

ใช้เวลา

0.022153 วินาที