เรื่องหมาที่ไม่หมาหมา: พหุภววิทยาในวัฒนธรรมสัตว์เลี้ยงของสังคมไทยสมัยใหม่

Dogs matter: Ontological pluralism in modern Thai pet culture

Name: พนา กันธา

ThaSH: สัตว์เลี้ยง

ThaSH: เจ้าของสุนัข

ThaSH: เจ้าของสัตว์

Abstract: งานวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อทาความเข้าใจตรรกะของภววิทยาที่อยู่เบื้องหลังความสัมพันธ์ระหว่างคนกับสัตว์เลี้ยง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง งานวิจัยนี้ต้องการทำความเข้าใจวัฒนธรรมสัตว์เลี้ยงในสังคมไทยสมัยใหม่ ซึ่งเป็นความสัมพันธ์ระหว่างผู้เลี้ยงกับหมา คำถามวิจัยคือ หนึ่ง วัฒนธรรมสัตว์เลี้ยงในสังคมไทยสมัยใหม่เกิดขึ้นเมื่อไร มีลักษณะสำคัญอย่างไร อะไรคือตรรกะของภววิทยาของวัฒนธรรมสัตว์เลี้ยง และตรรกะดังกล่าวนำมาสู่การสร้างความรู้ วิธีการปฏิบัติ และความหมายที่มีต่อหมาอย่างไร และสอง วัฒนธรรมสัตว์เลี้ยงที่รับมาจากตะวันตกได้สร้างความสัมพันธ์ที่มีลักษณะย้อนแย้งระหว่างผู้เลี้ยงกับสัตว์เลี้ยงอย่างไร และเมื่อผู้เลี้ยงเผชิญหน้ากับสัตว์เลี้ยง ผู้เลี้ยงเลือกใช้วิธีการใดในการจัดการกับความสัมพันธ์ที่ย้อนแย้งดังกล่าว การศึกษาพบว่า วัฒนธรรมสัตว์เลี้ยงในสังคมไทยที่รับมาจากตะวันตกอาศัยความรู้ทางวิทยาศาสตร์จัดวางให้หมาอยู่ในสถานะของการเป็นวัตถุของความรู้ การควบคุม และเป็นวัตถุทางอารมณ์ความรู้สึกของผู้เลี้ยง ซึ่งตรรกะดังกล่าวก็คือตรรกะของภววิทยาแบบยึดมนุษย์เป็นศูนย์กลาง อย่างไรก็ตาม วัฒนธรรมสัตว์เลี้ยงซึ่งแตกต่างจากรูปแบบอื่นๆ ของความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสัตว์นั้นประกอบขึ้นจากด้านตรงข้าม 2 ด้าน คือ การครอบงำและอารมณ์รักใคร่ หากปราศจากอารมณ์รักใคร่ สัตว์จะไม่สามารถกลายมาเป็นสัตว์เลี้ยง ผลก็คือ ในการทำความเข้าใจกับอารมณ์รักใคร่ของตนเอง ผู้เลี้ยงต้องอาศัยภววิทยาแบบอื่นๆ รวมถึงรูปแบบของความรู้และวิธีปฏิบัติที่แตกต่างออกไปจากภววิทยาแบบยึดมนุษย์เป็นศูนย์กลาง เพราะโดยลำพัง ภววิทยาแบบยึดมนุษย์เป็นศูนย์กลางล้มเหลวในการเป็นกรอบของภววิทยาสำหรับมนุษย์ในการสร้างความสัมพันธ์ในลักษณะของอารมณ์รักใคร่กับหมา ดังนั้น ภายใต้วัฒนธรรมสัตว์เลี้ยงโดยทั่วไปและโดยเฉพาะในสังคมไทย เพื่อที่ผู้เลี้ยงจะสามารถทำความเข้าใจโลกที่พวกเขามีร่วมกับหมา ผู้เลี้ยงจะต้องประกอบรวมและผสมผสานภววิทยาอย่างน้อย 2 ภววิทยาซึ่งเป็นคู่ตรงข้ามเข้ามาด้วยกัน นั่นคือ ภววิทยาแบบยึดมนุษย์เป็นศูนย์กลางกับภววิทยาแบบความเป็นมนุษย์เป็นฐาน

Abstract: The research aims to understand the ontological logic behind the relationship between human and their pets. More specifically, the research specifically attempts to understand Pet Culture, relationships between owners and their dogs, in modern Thai society. The research questions are ; First, when was pet culture born in Thai society? What was its characteristics? What kind of ontological logic the pet culture bases itself on? And how does this logic lead to knowledge, practices and meanings of dog in Thai society? ; and Secondly, how does the pet culture imported from the West create paradoxical relations among owner and their pets? How do the owners handle with the paradox when encountering with their dogs? The study found that the pet culture, which came from the West, scientifically portrays dog as an object of scientific knowledge, of control and of human affection, so-called the anthropocentric ontology. However, the pet culture, different from other kinds of relationship between human and animals, comprises two opposite sides in itself, dominance and affection. Without affection, dog cannot become pet. As a result, it is because anthropocentrism alone fails to maintain its status as an ontological scheme for human in affective relationship with their dogs, to make sense with their own affection, the owner needs other ontologies and different kinds of knowledge and practices. Therefore, the pet culture in general, and particularly in Thai society, has to combine and hybridize at least two opposite poles of ontology, the anthropocentrism and anthropomorphism, in order to make more sense with the world shared by human and their dogs.

มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. สำนักหอสมุด

Address: เชียงใหม่

Email: cmulibref@cmu.ac.th

Name: อภิญญา เฟื่องฟูสกุล

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: เก่งกิจ กิตีเรียงลาภ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2561

Modified: 2025-02-19

Issued: 2568-01-25

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สังคมวิทยาและมานุษยวิทยา

Grantor: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

©copyrights มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	580431023.pdf	3.76 MB

ใช้เวลา

0.024576 วินาที