ไร่ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่สูง : เกษตรกรกับการขยายตัวของเกษตรแผนใหม่ภายใต้รัฐ ทุนและวิทยาศาสตร์การเกษตร

Maize fields in highland Thailand : farmers and the expansion of modern agriculture under the state, capital, and agricultural science

Name: กฤษตฤณ วีระฉันทะชาติ

keyword: ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์

; เกษตรกรที่สูง

; วิทยาศาสตร์การเกษตร

; เทคโนโลยี

; วิกฤตสิ่งแวดล้อม

Abstract: วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ศึกษาการทำไร่ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่สูงของกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอในจังหวัดเชียงใหม่ ด้วยระบบการผลิตที่ไม่สามารถยอมรับได้ รัฐจึงเข้ามาส่งเสริมให้ปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ด้วยเหตุผลทั้งการแก้ปัญหาความยากจน ยาเสพติด และการจัดการทรัพยากรป่าไม้ แม้ว่าข้าวโพดเลี้ยงสัตว์จะทำให้ความเป็นอยู่ของพวกเขาดีขึ้นแต่ยังมีปัญหาอื่น ๆ ที่พวกเขาต้องจัดการตามมา ไม่ว่าจะเป็นการทำไร่พืชชนิดใหม่ในระบบการผลิตที่ไม่คุ้นเคย และการตกเป็นผู้ร้ายในวิกฤติสิ่งแวดล้อม ผู้เขียนเลือกใช้กรอบแนวคิดนิเวศวิทยาการเมือง และการศึกษาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพื่อวิพากษ์ถึงรัฐ ทุน และวิทยาศาสตร์การเกษตรที่ทำให้เกิดระบบการผลิตและปัญหาสิ่งแวดล้อม พร้อมกับชี้ให้เห็นทั้งความสัมพันธ์ที่สลับซับซ้อนของทั้งคน สัตว์ สิ่งแวดล้อม และเทคโนโลยีที่เข้ามาประกอบร่วมให้เป็นไร่ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์อย่างในปัจจุบัน ผู้เขียนมุ่งเน้นความสนใจในสามเรื่องได้แก่ การทำให้ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์เป็นเทคโนโลยี ความรู้ที่ชาวบ้านใช้ในการทำไร่ และวิกฤติสิ่งแวดล้อมที่ชาวบ้านโดนกล่าวหา ในทางวิธีวิทยาใช้การศึกษาสนามในทางมานุษยวิทยาเป็นหลักโดยเข้าไปอยู่ในหมู่บ้านชาวปกาเกอะญอแห่งหนึ่งในอำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ พร้อมกับการศึกษาระบบนิเวศ และการสังเกตอย่างมีส่วนร่วม จากการศึกษาพบว่าข้าวโพดเลี้ยงสัตว์กลายเป็นเทคโนโลยีการเกษตรได้ด้วยความร่วมมือของรัฐ ทุน และวิทยาศาสตร์การเกษตร ผ่านบริบทการพัฒนาโภชนาการและเศรษฐกิจ แม้จะได้รับการส่งเสริมให้เปลี่ยนวิถีการผลิต แต่ชาวบ้านยังไม่ละทิ้งวิถีการผลิตแบบเดิมและผสมผสานกับการทำไร่ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ การผลิตในหมู่บ้านจึงเป็นการผลิตที่มีความหลากหลายรวมทั้งมีสรรพสิ่งมากมายเข้ามาอยู่ในระบบการผลิต เช่น ปลวก วัว เชื้อรา และเทคโนโลยีทางการเกษตร จนก่อเกิดเป็นความสัมพันธ์ที่มีความเฉพาะตัว และประกอบร่วมระบบนิเวศแบบใหม่ขึ้นมา ทั้งสองสิ่งไม่ได้เกิดจากความสัมพันธ์ที่ร้อยเรียงขึ้นมาใหม่เท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงแรงกดดันจากวิกฤติสิ่งแวดล้อมที่รัฐและคนเมืองคอยจับจ้องและกล่าวหา จนก่อเป็นความไม่ลงรอยใหม่ ๆ ภายในหมู่บ้านระหว่างชาวบ้านที่อาศัยองค์ความรู้แบบเดิม และบัณฑิตที่จบจากสถาบันการเกษตรสมัยใหม่ที่อาศัยองค์ความรู้จากวิทยาศาสตร์ ในการอธิบายสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงไป ดังนั้นนิเวศวิทยาการเมืองและการศึกษาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มีส่วนช่วยให้เกิดความเข้าใจที่สมบูรณยิ่งขึ้นเกี่ยวกับไร่ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ในแง่มุมประวัติศาสตร์และเศรษฐกิจ รวมทั้งให้บริบทที่กว้างขึ้นสำหรับการทำความเข้าใจมุมมองที่แตกต่างเรื่องวิกฤติสิ่งแวดล้อม ณ ขณะเวลาร่วมสมัย

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. หอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: preserv@tu.ac.th

Name: อนุสรณ์ อุณโณ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2566

Modified: 2567-07-02

Issued: 2567-07-02

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

DOI: 10.14457/TU.the.2023.4

tha

DegreeName: สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: มานุษยวิทยา

Grantor: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	14817krittrin.pdf	5.47 MB	6	2025-03-31 13:44:08

ใช้เวลา

0.019992 วินาที