พัฒนาฐานข้อมูลและหนังสืออิเล็กทรอนิกส์เพื่อการเรียนรู้ มรดกโลกทางวัฒนธรรมในบริบทพระพุทธศาสนา

Name: แม่ชีกฤษณา รักษาโฉม

Organization : ผู้วิจัย

Name: กรรณิการ์ ตั้งตุลานนท์

Organization : ผู้วิจัย

Name: พชรวีร์ ทองประยูร

Organization : ผู้วิจัย

keyword: การเรียนรู้

; การพัฒนาฐานข้อมูล

; มรดกโลกทางวัฒนธรรม

; หนังสืออิเล็กทรอนิกส์

; บริบทพระพุทธศาสนา

; พระพุทธศาสนา

Abstract: การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ข้อ คือ (1) เพื่อพัฒนาต้นแบบผลิตภัณฑ์ (prototype) เกี่ยวกับฐานข้อมูลและหนังสืออิเล็กทรอนิกส์สำหรับการเรียนรู้มรดกโลกทางวัฒนธรรมในบริบท พระพุทธศาสนา (2) เพื่อพัฒนาฐานข้อมูลสำหรับการเรียนรู้มรดกโลกทางวัฒนธรรมในบริบท พระพุทธศาสนา (3) เพื่อพัฒนาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์สำหรับการเรียนรู้มรดกโลกทางวัฒนธรรมใน บริบทพระพุทธศาสนา โดยทำวิจัยแบบผสมผสานประกอบด้วยการวิจัยเชิงเอกสาร (documentary research) การวิจัยเชิงคุณภาพ (qualitative research) และการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (participatory action research) ด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก (in-depth interview) ผลการวิจัยพบว่า ความโดดเด่นในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ศรีสัชนาลัย กำแพงเพชร และพระนครศรีอยุธยา มีองค์ประกอบทางพระพุทธศาสนาอยู่ 5 ด้าน คือ ศาสนสถาน ศาสนวัตถุ ศาสนบุคคล ศาสนพิธี และศาสนธรรม ซึ่งสร้างขึ้นด้วยความเสื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนาและได้ สืบทอดพระพุทธศาสนาจากยุคสุโขทัยสู่ยุคอยุธยาและต่อเนื่องถึงยุครัตนโกสินทร์ การสร้างศิลปวัตถุ หรือพุทธศิลป์แสดงถึงความเจริญรุ่งเรืองของพระพุทธศาสนาและสะท้อนถึงวัฒนธรรมประเพณี คติ การสร้าง เอกลักษณ์ของชาติ ซึ่งมีคุณค่าเชิงนามธรรมและรูปธรรมของอุทยานประวัติศาสตร์มรดก โลกทางวัฒนธรรม ตามกฎเกณฑ์ข้อที่ 1 คือเป็นแบบอย่างให้เห็นถึงการแสดงออกที่ชาญฉลาดของ มนุษย์ผ่านผลงานด้านศิลป์ และข้อที่ 3 คือเป็นสิ่งยืนยันถึงหลักฐานการมีอยู่ของวัฒนธรรมท้องถิ่น หรือประเพณีที่ยังคงเหลืออยู่หรือได้สาบสูญไป คุณค่าเชิงรูปธรรม ปรากฏในศาสนสถานที่เป็นเจดีย์ประธานทรงพุ่มข้าวบิณฑ์หรือทรง ดอกบัวตูม ทรงระฆังหรือทรงสังกา ทรงปรางค์ และศาสนวัตถุที่เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ปางลีลา นาคปรกปางสมาธิ ปางไสยาสน์ พระอัฏฐารศ โดยเจดีย์ประธานสร้างเพื่อบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ ของพระพุทธเจ้า เป็นสัญสักษณ์ของการตั้งมั่นพระพุทธศาสนาในอาณาจักร ทำให้ตระหนักถึงคุณค่า เชิงพุทธปรัชญา คือหลักบุญกิริยาวัตถุ 3 ประการและหลักโอวาทธรรม 3 ประการ ส่วนพระพุทธรูป เป็นสัญลักษณ์แทนพระพุทธเจ้า ทำให้ตระหนักถึงคุณค่าเชิงพุทธปรัชญา คือหลักอริยสัจ 4 และหลัก โพธิปักขิยธรรม 37 ประการ ในสมัยสุโขทัยนิยมสร้างพระพุทธรูปสี่อิริยาบถเพื่อให้ตระหนักถึงคุณค่า พุทธปรัชญา คือหลักมหาสติปัฏฐาน หลักธรรมสำคัญสรุปได้เป็นองค์ความรู้นวัตกรรมดิจิทัลใน รูปแบบของหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เพื่อพัฒนาระบบการเรียนรู้มรดกโลกทางวัฒนธรรมในบริบท พระพุทธศาสนา ได้เป็นเส้นทาง 3 เส้นทาง คือ (1) เส้นทางสายพระบรมสารีริกธาตุจักรวาลวิทยา "ไหว้พระธาตุ เพื่อ ทาน ศีล ภาวนา" (2) เส้นทางสายมหาสติปัฏฐาน "พัฒนาปัญญาเพื่อลดโทสะ" (3) เส้นทางสายอริยสัจ 4 ทางแห่งความดับทุกข์ "สัจจธรรมนำชีวิต รู้ ตื่น เบิกบาน" การนำข้อมูล โบราณสถาน 27 แห่ง จัดทำหนังสืออิเล็กทรอนิกส์

Abstract: In this research, an attempt was purposely made: (1) to develop the prototype of database and e-book for learning world cultural heritage in the context of Buddhism, (2) to develop the database for learning world cultural heritage in the context of Buddhism, and (3) to develop the e-book for learning world cultural heritage in the context of Buddhism. The research employed mixed-methods research combining of documentary research, qualitative research and participatory action research including in-depth interview. The results of the study were clearly that the historical park's remarkableness of Sukhothai, Si Satchanalai, Kamphaeng Phet, and Phra Nakhon Si Ayutthaya basically encompass five kinds of Buddhist sites, the religious places, religious objects, religious persons, rituals and Buddha's teachings which somehow stem from strong faith in Buddhism and thereby being constantly passed down from Sukhothai to Ayutthaya till Rattanakosin period. In these respects, the creation of artistic objects or Buddhist arts was considerably regarded as the representation of the Buddhist prosperity and the reflection of the traditional culture, the ideal principle of creation and national characteristics whereby they provide the abstract and concrete value for such Historical Parks of World Cultural Heritage accorded with the 1*t criterion that it represents the formation of human beings' creativity through the artworks and the 3" criterion that it genuinely reflects upon the evidences on the existence of regional cultures or traditions which still remain or completely lost. The concrete values manifesting in the religious places which are the main pagoda hold the funnel being like float filled with rice used as offerings or shape of younger lotus, of bell or what is called 'Song Lanka', of pagoda, and religious objects manifesting in the Buddha image called 'Pang Mara Vijaya', 'Pang Leela', 'Phra Attharasa', 'Pang Nak Prok', and 'Pang Sai Yasa', for instance, where the chief pagoda for were deliberately established to keep the relic of Buddha by which they were symbolized as stability of Buddhism in the kingdoms resulting in the realization of the Buddhist philosophical values: the three meritorious acts and three admonitions or exhortations of the Buddha. As regards the Buddha images, they were symbolically represented as the Buddha leading to the realization of Buddhist philosophical values: the principle of Four Noble Truths and Thirty-seven Requisites of Enlightenment or Bodhipakkhiya-dhamma. In Sukhothai period, the four postures of Buddha images were highly created in order to provide the awareness of the Buddhist philosophical values: Mahasatipatthana. Therefore, the most important principles of Dhamma gained from the research can be concluded as the three meritorious routes so as to provide the body of knowledge concerning the digital innovation in the e-book platform in order to develop the learning processes of the cultural heritage in the context of Buddhism as follows: (1) the cosmology of Buddha's relic route means " the paying respect to the relic of Buddha for Dana (generosity), Sila (morality) and Bhavana (meditation)", (2) Mahasatipatthana route means "the development of wisdom to reduce the anger", and (3) the Four Nobel Truths route means "the life is led by the ultimate truths by which knowing, awakening and exhilarating could be made" respectively. The databases collected from these 27 religious places are published on the E-book platform.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: ได้รับทุนอุดหนุนจากกองทุนส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม MCU RS 800764008

Role: ผู้ให้ทุน

Created: 2564

Modified: 2566-07-10

Issued: 2566-06-27

งานวิจัย/Research report

application/pdf

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	0051แม่ชีกฤษณา.pdf	11.36 MB	4	2025-04-06 12:27:24

ใช้เวลา

0.020608 วินาที