เศรษฐกิจสร้างสรรค์กับการใช้มรดกวัฒนธรรมเชิงความเชื่อ : กรณีศึกษาตำนานวัดเขาอ้อ อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง

Creative economy and use of intangible cultural heritage : a case study of legend Kao Aao monastery in Khuan Khanun District, Phatthalung Province

Name: ยอดดนัย สุขเกษม

keyword: ตำนานวัดเขาอ้อ

; การใช้มรดกวัฒนธรรม

; เศรษฐกิจสร้างสรรค์

Abstract: การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพัฒนาการของมรดกวัฒนธรรมตำนานวัดเขาอ้อ และศึกษาแนวคิดการให้คุณค่า แนวทางการใช้ประโยชน์มรดกวัฒนธรรมตำนานวัดเขาอ้อในมุมมองของกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย รวมถึงเสนอแนะแนวทางประยุกต์ใช้แนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์ในการพัฒนาต่อยอดใช้ประโยชน์มรดกวัฒนธรรมตำนานวัดเขาอ้อ โดยมีกลุ่มผู้ให้ข้อมูลจำนวน 24 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ การศึกษาวิพากษ์ข้อมูลเอกสาร การสัมภาษณ์เชิงลึก และการสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม ผลการวิจัยพบว่า ตำนานวัดเขาอ้อ สามารถแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มหลัก คือ 1) กลุ่มตำนานวัดเขาอ้อที่ปรากฏมาก่อน พ.ศ. 2500 ประกอบด้วย 1.1) ตำนานสมเด็จเจ้าจอมทองกับสมเด็จเจ้าพะโคะ 1.2) ตำนานพระพุทธรูปเจ้าฟ้าอิ่มกับพระพุทธรูปเจ้าฟ้าดอกมะเดื่อ 1.3) ตำนานพ่อท่านนอโม และ 1.4) เรื่องราวความศักดิ์สิทธิ์ของพระอาจารย์และพิธีกรรมสายเขาอ้อ และ 2) กลุ่มตำนานวัดเขาอ้อที่ปรากฏขึ้นมาหลัง พ.ศ. 2500 ประกอบด้วย 2.1) เรื่องราววัดเขาอ้อในฐานะสำนักทางไสยศาสตร์ที่มีความเก่าแก่นับพันปี 2.2 เรื่องราววัดเขาอ้อที่มีการเชื่อมโยงกับพราหมณ์ที่เดินทางมาประเทศอินเดีย 2.3) เรื่องราววิชาความรู้ของพราหมณ์ที่มีการถ่ายทอดให้แก่บุตรหลานกษัตริย์ และ 2.4) เรื่องราวการส่งต่อวิชาความรู้ของพราหมณ์ให้แก่พระสงฆ์เนื่องในพุทธศาสนา การศึกษามุมมองการให้คุณค่าและความสำคัญมรดกวัฒนธรรมตำนานวัดเขาอ้อของกลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย พบว่าให้คุณค่า ด้านการแสดงถึงอัตลักษณ์ และด้านสังคมวัฒนธรรม เป็นหลัก ซึ่งนำมาสู่แนวคิดเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์มรดกวัฒนธรรมตำนานวัดเขาอ้อ ที่ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกกลุ่มยังคงเป็นไปในทิศทางเดียวกัน 2 ด้าน คือ 1) ควรใช้ตำนานวัดเขาอ้อเพื่อการส่งเสริมอัตลักษณ์ และ 2) ควรใช้ตำนานวัดเขาอ้อเพื่อการสร้างสรรค์สังคมวัฒนธรรม การสังเคราะห์ข้อมูลเพื่อเสนอแนะแนวทางการประยุกต์ใช้แนวคิดเศรษฐกิจสร้างสรรค์ในการพัฒนาต่อยอดการใช้ประโยชน์จากมรดกวัฒนธรรมตำนานวัดเขาอ้อ ผู้ศึกษาได้สังเคราะห์ 3 ปัจจัยสำคัญประกอบด้วย 1) ทุนทางความรู้จากการศึกษาตำนาน 2) แนวทางการใช้ประโยชน์ตามแนวคิดของ ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย และ 3) ทุนแหล่งมรดกวัฒนธรรมในท้องถิ่น ได้ผลลัพธ์ออกมาเป็นผลิตภัณฑ์เส้นทางการท่องเที่ยว 2 รูปแบบ คือ 1) เส้นทางตามรอยสำนักเขาอ้อ ตักศิลาทางไสยศาสตร์ของแดนใต้ และ 2) เส้นทางตามรอยเครือข่ายไสยเวทย์ สำนักเขาอ้อ

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. หอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: preserv@tu.ac.th

Name: กาญจน์นภา พงศ์พนรัตน์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2563

Modified: 2566-06-23

Issued: 2566-06-23

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

DOI: 10.14457/TU.the.2020.1441

tha

DegreeName: ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: การบริหารงานวัฒนธรรม

Grantor: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	12028yoddanai.pdf	4.28 MB	11	2025-11-15 22:00:34

ใช้เวลา

0.03741 วินาที