การศึกษาความสอดคล้องระหว่างการเสริมสร้างสุขภาพเชิงพุทธ กับการเสริมสร้างสุขภาพของผู้มีอายุยืนในสังคมไทย

Name: วิไลวรรณ อาจาริยานนท์

Organization : ผู้วิจัย

keyword: การศึกษา

; ความสอดคล้อง

; การเสริมสร้างสุขภาพเชิงพุทธ

; สังคมไทย

Abstract: การศึกษาความสอดคล้องระหว่างการเสริมสร้างสุขภาพเชิงพุทธกับการเสริมสร้างสุขภาพของผู้มีอายุยืนในสังคมไทย มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ (1) เพื่อศึกษาองค์ความรู้ในการเสริมสร้างสุขภาพเชิงพุทธและการเสริมสร้างสุขภาพของผู้มีอายุยืนในสังคมไทย (2) เพื่อศึกษาความสอดคล้องระหว่างการเสริมสร้างสุขภาพเชิงพุทธ กับการเสริมสร้างสุขภาพของผู้มีอายุยืนในสังคมไทย (3) เพื่อเสนอแนวทางในการนำองค์ความรู้ในการเสริมสร้างสุขภาพมาใช้ในสังคมไทยปัจจุบัน การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) ใช้วิธีการเชิงพรรณนา (Descriptive Method) โดยการศึกษาข้อมูลจากเอก สาร (Document) การสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) ประกอบกับวิธีสังเกตแบบมีส่วนร่วม (Participant Observation) และเปรียบเทียบกัน ผลการวิจัย พบว่า องค์ความรู้ในการเสริมสร้างสุขภาพ ในทางพระพุทธศาสนามีดังนี้ สาเหตุที่ทำให้อายุยืนมาจากอดีตกรรมและปัจจุบันกรรม เช่น เว้นจากปาณาติบาต หลักธรรมแห่งความมีอายุยืน คือ อิทธิบาท 4 สาเหตุที่ทำให้ตายก่อนอายุขัยและยังไม่สิ้นกรรม เช่น อกุศลกรรม การปฏิบัติตนไม่สม่ำเสมอ ไม่ถูกอนามัย ซึ่งในพระพุทธศาสนาเรียกว่า โรค แบ่งออกเป็น โรคทางกายและโรคทางใจ สาเหตุของโรคทางกายมีหลายอย่าง เช่น ความไม่สมดุลของธาตุ 4 สาเหตุของโรคทางใจ ได้แก่ กิเลสและตัณหา การแก้ปัญหาโรคและความเจ็บป่วยแก้ไขที่เหตุของโรค โรคทางกายรักษาโดยใช้เภสัชสมุนไพร อาหาร เป็นต้น การรักษาโรคทางใจใช้ศีล สมาธิ และปัญญา สาเหตุที่คนมีสุขภาพต่างกันเพราะ (1) กรรมเก่า (2) การปฏิบัติตนไม่สม่ำเสมอ (3) การไม่รู้จักบำรุงร่างกายและจิตใจ แนวทางเสริมสร้างสุขภาพ คือ (1) ทำแต่กุศลกรรมในปัจจุบัน (2) หมั่นดู แลการปฏิบัติตนในกิจวัตรประจำวันให้สม่ำเสมอ และการบำรุงร่างกายและจิตใจ โดยแบ่งการดูแลเป็น 2 ด้าน คือ การดูแลสุขภาพกายและการดู แลสุขภาพจิต การดูแลสุขภาพกายให้คำนึงถึงสุขอนามัยส่วนบุคคล ส่วนรวมและสิ่งแวดล้อมเป็นสำคัญ อีกด้านหนึ่ง คือ การดูแลสุขภาพจิต วิธีการเสริมสร้างสุขภาพมี 3 วิธี คือ (1) จิตภาวนา คือการพัฒนาจิตใจภายใน (2) ศีลภาวนา คือ พัฒนาจิตฝ่ายแผ่ออกไปภายใน และ (3) ปัญญาภาวนา คือ พัฒนาเพื่อให้จิตเกิดจินตามยปัญญา สุตมยปัญญา ภาวนามยปัญญา หลักการพัฒนาดังกล่าวร่วมอยู่ในหลักธรรมที่สำคัญ คืออริยมรรค มีองค์ 8 ส่วนองค์ความรู้ในการเสริมสร้างสุขภาพของผู้มีอายุยืนเป็นไปในทำนองเดียวกัน มีความสอดคล้องระหว่างการเสริมสร้างสุขภาพเชิงพุทธกับการเสริมสร้างสุขภาพของผู้มีอายุยืนเป็นส่วนใหญ่ในเรื่องต่อไปนี้ (1) การจำ แนกโรค (2) สาเหตุของโรค (3) การแก้ปัญหาสุขภาพและความเจ็บป่วย (4) การเสริมสร้างสุขภาพโดยรวม การเสริมสร้างสุขภาพกาย การเสริมสร้างสุขภาพจิต มีความแตกต่างกันบ้าง ได้แก่ การจำแนกโรคทางใจ ผู้มีอายุยืนเห็นว่าไม่ใช่โรค แต่เป็นความเครียดชั่วขณะ สาเหตุของโรคทางกายบางโรคเกิดจากความชรา สาเหตุของโรคทางใจมาจากเหตุ เช่น หนี้สิน ถูกโกง มิใช่กิเลส การแก้ปัญหาสุขภาพและความเจ็บป่วย ผู้มีอายุยืนไม่มีการแก้ปัญหาด้วยการใช้ความร้อน การให้กินของบางอย่างสำหรับโรคอมนุษย์เข้าสิง และการสวดพระปริตร การรักษาที่มีในสมัยพุทธกาล พระพุทธเจ้าทรงใช้พุทธานุภาพ ธรรมโอสถ การเสด็จเยี่ยมและพยาบาล การเสริมสร้างสุขภาพโดยรวม ผู้มีอายุยืนมีการตรวจสุขภาพประจำปี การรับประทานยาบำรุงแผนปัจจุบัน แนวทางในการนำองค์ความรู้ในการเสริมสร้างสุขภาพมาใช้ในสังคมไทยปัจจุบันอย่างมีประสิทธิผลมีเป้าหมาย 3 ประการ คือ (1) การปลูกฝังองค์ความรู้เข้าสู่จิตใจของบุคคล (2) การพัฒนาองค์ความรู้ในการเสริมสร้างสุขภาพ และ (3) การรักษาองค์ความรู้ในการเสริมสร้างสุขภาพให้ยั่งยืนต่อไปในสังคมไทย การที่จะบรรลุเป้าหมายได้แนวทางในการนำองค์ความรู้ในการเสริมสร้างสุขภาพควรเป็นแนวทางใน 6 ระดับ คือ (1) ครอบครัว (2) สังคม (3) กระทรวงสาธารณสุข (4) รัฐบาล (5) องค์กรศาสนา และ (6) บุคคล ผู้ปรารถนามีสุขภาพดีปฏิบัติตามองค์ความรู้จึงจะได้ผลดีทุกด้าน.

Abstract: The study of the conformity between the Holistic Health care in Buddhism and the Thai peoples’ longevity is of 3 main purposes (1) to study the knowhow of the health promotion in Buddhism and Thai peoples’ longevity (2) to study the co-relation of the health promotion in Buddhism and the Thai peoples’ longevity (3) to propose the study results and knowledge to the Thai peoples’ health promotion. This research is the qualitative research by using the descriptive method, studying from documents, in-depth interview as well as the participant observation. The research finds that the Holistic Health care in Buddhist and the longevity results from the causes by the past and present activities such as the refraining from killing the beings. The Doctrinal principles are 4 Iddhipadas. (bases for success). The causes of early death and endless death are from bad deeds and the misbehavior. Buddhism define them as sicknesses, which are classified as physical sickness and mental sickness. To solve the health and the sickness problems in Buddhism, they must be cured at their causes. The physical sickness which is caused by the imbalance of the 4 elements is to be cured by herbs, healthy food, as examples. The healing of mental sickness which is caused by the lust and passion can be done by observing precepts and the meditation practicing and wisdom. The human health differ by some ways 1. Past deeds 2. Inconsistency in daily life behavior 3. Lack of knowledge to nurture a good physical and mental health. The ways to promote good health are 1. Always doing good deeds and 2. Always taking good care of daily life activity both physically and mentally with regards to the personal hygiene, public hygiene as well as the environment. The other way is to take care of the mental health which can be promoted in 3 ways 1. Citta-bhavana is to develop mental internality. 2. Sila bhavana is to develop mental health externally, to create better feeling towards others. 3. Panna - bhavana is to develop the mental health to create Cittanaya-Panna wisdom, Sutamaya Panna, Bhavanamaya - Panna. The principals of all the development are the Atthangika – Magga and thus it confirm the conformity between the Holistic Health care in Buddhism and Thai peoples’ longevity. The conformity between health care in Buddhism and longevity are 1. Sickness classification 2. Causes of sickness 3. The solving of the problems for health and sickness and 4. The promoting of Holistic health care both physically and mentally. There may be some differences, as the elders think that it is temporary stress instead of mental sickness. The cause of some physical sickness is regarded by the elder persons as arising from the old ages. The cause of mental sickness such as debt, being cheated, etc, are not regarded as the defilement. The health problem solving not found from the survey are heat, possession, to feed something for the sick, the Phra Parita. The cure existing only during the Lord Buddha Time, was the Treatment by Buddhist’s Power, Dhamma Treatment, the Buddha’s visit and nursing the sick. the Holistic health care of the longevity involves annual physical check-up by the doctors, supplementary food, etc. The means to apply the Holistic Health care in Thai society effectively are aiming 3 purposes, 1. Embedding to consciousness 2. Development and application and 3. Upkeep the sustainability of the knowledge. In order to achieve the above means the researcher wishes to bring the knowledge from the research of the Holistic Health care in Buddhism and Thai peoples’ longevity to 6 groups, 1. Family 2. Public 3. Ministry of Health 4. Government 5. Religions 6. The people longing for good health must practice as mentioned in order to be of good perfection in every ways.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระสุธีธรรมานุวัตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาทวี มหาปญฺโญ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ประพันธ์ ศุภษร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2554

Modified: 2566-06-04

Issued: 2566-06-04

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	วิไลวรรณ อาจาริยานนท์.pdf	2.68 MB	4	2024-12-18 12:46:15

ใช้เวลา

0.021704 วินาที