การศึกษาเชิงวิเคราะห์วรรณกรรมอิงพระพุทธศาสนา : ศึกษาเฉพาะกรณีเรื่องลีลาวดี

Name: ทิวาทิพย์ เทียมชัยภูมิ

Organization : ผู้วิจัย

keyword: การศึกษา

; วิเคราะห์วรรณกรรม

; วรรณกรรมพระพุทธศาสนา

Abstract: วิทยานิพนธ์เล่มนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาวรรณกรรมองพระพุทธศาสนาเรื่องลีลาวดี ของธรรมโฆษจากการศึกษาพบว่า นวนิยายเรื่องลีลาวดีเป็นวรรณกรรมอิงพระพุทธศาสนาที่มีจุดประสงค์เน้นการเผยแพร่หลักคำสอนทางพระพุทธศาสนาเป็นประเด็นสำคัญมากกว่าให้ความเพลิดเลิน เค้าโครงเรื่องของนวนิยาย กล่าวถึงความขัดแย้งระหว่างตัวละครต่างๆ ตั้งแต่กลวิธีการประพันธ์ฉาก โดยใช้ฉากที่มีความสมจริงในประเทศ อินเดียสมัยพุทธกาล ตัวละครมีการเปลี่ยนแปลงบุคลิกนิสัยตามสถานการณ์ บทสนทนาส่วนมากชี้แนะถึงข้อคิดและคติธรรมในพระพุทธศาสนา รวมทั้งแนวคิดจากเรื่องราวและเหตุการณ์ต่างๆ ที่เป็นแกนนำไปสู่สัจจธรรมแห่งชีวิตตามหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนา ตลอดทั้งเหตุการณ์บางตอนของเรื่องได้แทรกหลักคำสอนที่ให้ข้อคิดแก่ผู้อ่าน เพื่อประโยชน์ต่อการดำเนินชีวิตที่ถูกต้องเหมาะสม หลักธรรมที่นำเสนอในนวนิยายเรื่องลีลาวดีแบ่งเป็น 2 ประเด็น คือ หลักธรรมในส่วนที่เป็นจริยธรรมซึ่งเป็นจริยธรรมซึ่งเป็นบุคคลควรประ พฤติในสังคม ได้แก่ ความกตัญญู ความเสียสละ ความเมตตา และให้อภัย ความสันโดษ ความรัก และกัลยาณมิตร เป็นต้น และหลักธรรมที่เป็น สัจจธรรมได้แก่ ขันธ์ 5 อริยสัจ 4 สติปัฎฐาน 4 ไตรลักษณ์และปฏิจจสมุปบาท ซึ่งล้วนแต่เป็นหลักธรรมที่ควรแก่การศึกษาและนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะหลักคำสอนถึงความทุกข์ของมนุษย์ที่เป็นแนวคิดของนวนิยายเรื่องนี้ เป็นสิ่งที่พระพุทธศาสนาสอนเป็นประการแรก เพราะในการดำรงชีวิตของมนุษย์นั้นย่อมมีความทุกข์มาเกี่ยวข้อง ที่มนุษย์ต้องแก้ไขด้วยวิธีที่ถูกต้อง เพราะสาเหตุแห่งความทุกข์มีมากมาย ซึ่งนวนิยายเรื่องนี้สะท้อนให้เห็นความทุกข์ของตัวละครที่เนื่องมาจากความรักหลายรูปแบบของปุถุชนตั้งแต่ความรักที่เจือด้วยกิเลศราคะเพราะความ ไม่รู้จริงของชีวิตทำให้ยึดติดในตัณหา และรักแบบกัลยาณมิตรเป็นรักแบบเมตตาในพระพุทธศาสนา ที่ไม่มีขอบเขตจำกัดและไม่หวังสิ่งตอบแทน ความรักประเภทนี้นำมาซึ่งความสงบสุขแก่มวลมนุษยชาติ ดังเช่นความรักของลีลาวดี ที่ความทุกข์นำไปสู่การบรรลุตัดกิเลสได้อย่างสิ้นเชิง หลังจากที่ได้ฟังพระธรรมเทศนาของพระบรมศาสดาที่ทรงแสดงให้เห็นถึงความเป็นอนิจจังของชีวิตตามกฎแห่งไตรลักษณ์ คุณค่าของนวนิยาย เรื่องลีลาวดีในด้านสังคมไทยแสดงให้เห็นหลักคำสอนของพระพุทธศาสนา ที่ไม่มีการถือชนชั้นวรรณะของบุคคล เพราะคนจะดีหรือเลวนั้นขึ้นอยู่กับความประพฤติ รวมถึงให้แนวคิดเรื่องกฎแห่งกรรมและการเวียนว่ายตายเกิดของมนุษย์ ซึ่งถือได้ว่าเป็นความสามารถของผู้ประพันธ์ ที่ได้นำความเชื่อและความศรัทธาที่เป็นพื้นฐานทางจิตใจของชาวพุทธมาเป็นแรงจูงใจให้เกิดดารปฏิบัติตามหลักคำสอนในพระพุทธศาสนาเป็นอย่างดี ในส่วนของคุณค่าด้านวรรณกรรมนั้น ได้ปรากฏรสแห่งวรรณคดีที่สะท้อนถึงอารมณ์และความรู้สึกได้อย่างซาบซึ้งแห่งอรรถรส และโวหารที่ให้ข้อคิดในเชิงเปรียบเทียบเพื่อเป็นแนวทางในการดำเนินชีวิตที่ดี นับว่านวนิยายเรื่องลีลาวดีเป็นวรรณกรรมอิงพระพุทธศาสนาเรื่องหนึ่ง ที่มีความสมบูรณ์ด้วยเนื้อหาและคุณค่าของหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาในสังคมไทย

Abstract: The aim of this research especially to study on Buddhist literature called Lilâvadî written by Dhammaghosa. From the study, it was found that Līlâvadi novel is a Buddhist literature. The main purpose of the novel is more emphasized on Buddhist doctrines than enjoyment. The plot of the story: It has many conflicts among the drama performers in various events in the story with fact scene in the Buddha's in India. The drama performers have many dimensions in changing the characters according to the situation. The conversations in the story portray many ideas and mottoes in Buddhism. The Dhamma principles which are introduced in the Lilâvadî are divided into two aspects i.e. Dhamma as a part of social Ethics which are necessary for everyone to practice and apply to daily life namely, gratefulness, generosity, loving kindness, forgiveness, contentment, virtuous friends etc. And the true doctrinal principles such as Five Aggregates, Four Noble Truths, foundations of mindfulness, the Three Common Characteristics and the dependent origination, all of which should be studied and applied to daily life. The suffering, which the human beings come across, is the main idea of this novel. It is the first teaching of Lord Buddha. This novel reflects the suffering of love of various kindness possessed by ordinary people. This kind of love begins with the love mixed with lust and that out of unlimited profitless loving kindness In Buddhism. This kind of love brings about happiness to human beings as found in Lilâvadi's love which leads to the attainment of the Dhamma. The love can eradicate kind defilement in the end after having listened to the Buddha's preaching that shows the impermanence of life according to the Three Common Characteristics It points out to the impermanence of life based on three common Characteristics. The values of Lîlâvadî novel in Thai society reflect on no caste system in Buddhist doctrines. One who is good or bad depends upon one's own behavior. The novel points out the Law of Kramma (the Law of action) and the human beings' cycles of birth. The author successfully brings about the fundamental belief of the Buddhists to stimulate them to practice the Buddhist doctrines with faith. Regarding the literary value in this novel there appears the emotion and great feeling of euphemism and eloquence. It gives the idea of comparative ways of life correctly. So, the Lilâvadi novel is a Buddhist literature full of content and values of Buddhist doctrines in Thai society.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาต่วน สิริธมฺโม

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: สนิท ศรีสำแดง

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: สมิทธิพล เนตรนิมิตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2546

Modified: 2566-06-03

Issued: 2566-06-03

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	ทิวาทิพย์ เทียมชัยภูมิ.pdf	33.76 MB

ใช้เวลา

0.020086 วินาที