รถแห่อีสาน : มหรสพสัญจรข้ามพรมแดนวัฒนธรรม

Isan Rod Hae : the concert truck across cultural borders

Name: จารุวรรณ ด้วงคำจันทร์

keyword: รถแห่

; ดนตรีอีสาน

; มานุษยวิทยาดนตรี

; วัตถุทางวัฒนธรรม

; มานุษยวิทยาดิจิทัล

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้ศึกษาการสร้างวัฒนธรรมดนตรีที่รู้จักกันในชื่อ “รถแห่” ในฐานะความเป็น “อีสานใหม่” ภายใต้พลวัตแห่งยุคสมัย เพื่อให้เห็นถึงลักษณะเฉพาะตัว การก่อเกิด และพลวัตของดนตรีอีสานใหม่ที่ปรากฏบนรถแห่ นอกจากนั้นยังต้องการชี้ให้เห็นถึงวิถีการเติบโตของรถแห่ภายใต้เงื่อนไขทางสังคม วัตถุ และเทคโนโลยีต่างๆ ผู้ศึกษาพิจารณารถแห่ผ่านกรอบการศึกษาดนตรีของกลุ่มวัฒนธรรมลาวและอีสาน แนวคิดในทางมานุษยวิทยาดนตรี (anthropology of music) วัตถุทางวัฒนธรรม (material culture) และมานุษยวิทยาดิจิทัล (digital anthropology) ผู้ศึกษาใช้วิธีการศึกษาที่หลากหลาย ทั้งวิธีการแบบชาติพันธุ์วรรณนาออนไลน์และออฟไลน์ ได้แก่ การเข้าร่วมกลุ่มของคนรถแห่ในเฟซบุ๊ก การเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์และสังเกตการณ์เจ้าของ ผู้สร้าง และผู้แสดงบนรถแห่ในจังหวัดมหาสารคามและจังหวัดชัยภูมิ รวมทั้งเข้าไปมีส่วนร่วมในการแสดงของชาวรถแห่ในพื้นที่การแสดงทั้งในและนอกอีสาน ตั้งแต่ช่วงเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2562–เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2565 นอกจากนี้ ผู้ศึกษาวิเคราะห์ทำนอง จังหวะ และเนื้อหาของเพลงที่รถแห่นิยมเล่น ผู้ศึกษาพบว่ารถแห่ก่อตัวขึ้นมาในช่วงทศวรรษที่ 2550–2560 รถแห่ได้รับการพัฒนาต่อยอดความรู้และทักษะมาจากการแสดงดนตรีที่เคยมีอยู่เดิมในท้องถิ่นอีสาน ผสมผสานเข้ากับเทคโนโลยีสมัยใหม่ นั่นจึงมีส่วนทำให้รถแห่ได้มีบทบาทสำคัญในพื้นที่การแสดงต่างๆ เช่น ในพิธีกรรม การเฉลิมฉลองทั้งในและนอกพื้นที่อีสาน รวมถึงกลายเป็นสื่อบันเทิงที่มีชื่อเสียงโด่งดังในพื้นที่การแสดงออนไลน์ ความแตกต่างบนพื้นที่เหล่านี้แสดงถึงความสัมพันธ์ที่รถแห่มีส่วนสร้างและแสดงออกในพื้นที่เหล่านั้น กล่าวได้ว่ารถแห่คือภาพแทนของความเป็น “อีสานใหม่” ในรูปแบบของคนดนตรี มหรสพ และการแสดงที่มีการเคลื่อนย้ายข้ามพรมแดนทางวัฒนธรรมอีสานภายใต้สังคมและวัฒนธรรมที่มีความเปลี่ยนแปลง อีกทั้งเมื่อเผชิญสถานการณ์วิกฤตยังสามารถปรับตัวจนกลับมายิ่งใหญ่ได้อีกครั้ง

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. หอสมุดแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: preserv@tu.ac.th

Name: ยุกติ มุกดาวิจิตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2564

Modified: 2566-04-27

Issued: 2566-04-27

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

DOI: 10.14457/TU.the.2021.683

tha

DegreeName: สังคมวิทยาและมานุษยวิทยามหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: มานุษยวิทยา

Grantor: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

©copyrights มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	11459jaruwan.pdf	3.81 MB	33	2025-07-14 22:23:41

ใช้เวลา

0.035406 วินาที