นวัตวิถีของดีชุมชน : การต่อยอดภูมิปัญญาสู่การเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ

Name: เอนก ใยอินทร์

Organization : ผู้วิจัย

Name: พระครูสังฆรักษ์จักรกฤษณ์ ภูริปญฺโณ

Organization : ผู้วิจัย

Name: พระคมสัน เจริญวงค์

Organization : ผู้วิจัย

keyword: นวัตวิถีของดีชุมชน

; การต่อยอดภูมิปัญญา

; การเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจ

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ๑ ศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่นของอำเภอหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์ ๒ ต่อยอดภูมิปัญญาท้องถิ่นของอำเภอหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์ ๓) พัฒนาผลิตภัณฑ์และกิจกรรมการท่องเที่ยวของอำเภอหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ(Qualitative Research) เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการค้นคว้าเอกสาร (Documentary Research)และภาคสนาม (Action Research) โดยสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) จากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน ๓๐ รูป/คน เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา ประกอบด้วย การสังเกตแบบมีส่วนร่วม การรูป/คน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยตนเอง วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหา (Content ผลการวิจัยพบว่า ๑. อำเภอหนองบัว จังหวัดนครสวรรค์ ในอดีตเคยเป็นที่ตั้งของชุมชนโบราณสมัยทวาราวดี ปรากฏหลักฐาน อาทิ ลูกปัดหิน ภาชนะดินเผา ขวานหินขัด จากแหล่งโบราณคดีหนองสรวงเจริญรุ่งเรืองขาดความต่อเนื่อง อาจเป็นเพราะอำเภอหนองบัวไม่มีเส้นทางคมนาคมทางน้ำ และเผชิญกับภาวะสงคราม นอกจากนั้นยังพบว่าวัดหนองม่วงเป็นวัดเก่าแก่ ปรากฎหลักฐานทางโบราณคดีที่เชื่อมโยงกับศิลปะสมัยทวารวดี อาทิ ใบเสมาหินธรรมชาติ ๘ ทิศ บริเวณอุโบสถเก่า และพบเศษอิฐ สมัยอยุธยาที่วัดหนองม่วงและวัดเนินโบสถ์บริเวณทิศตะวันตกใกล้กับชุมชน ส่วนการสืบค้นศิลปวัฒนธรรม ประเพณีรวมถึงวิถีชีวิตนั้น ราว ๑๕- ปีที่ผ่านมา พบว่ามีการเคลื่อนย้ายผู้คนอยู่ตลอดเวลาทำให้อำเภอหนองบัวมีคนหลายกลุ่มเข้ามาอาศัยร่วมกับกลุ่มคนพื้นถิ่น อาทิ กลุ่มชาวลาวกลุ่มชาวโคราช และกลุ่มพ่อค้าชาวจีน ปัจจุบันได้หลอมรวมกันเป็นวัฒนธรรมร่วมที่มีเอกลักษณ์เฉพาะของชาวอำเภอหนองบัว ๒. ภูมิปัญญาท้องถิ่นของอำเภอหนองบัว จากผลการศึกษาสามารถแบ่งออกเป็น ๙ ด้านได้แก่ ภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านเกษตรกรรม ด้านอุตส าหกรรม ด้านการแพทย์ ด้านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ด้านกองทุนและธุรกิจชุมชน ด้านศิลปกรรม ด้านภาษาและวรรณกรรม ด้านปรัชญา ศาสนา ประเพณี และด้านโภชนาการ. กระบวนการต่อยอดภูมิปัญญา เป็นการคัดเลือกเฉพาะภูมิปัญญาในชุมชนที่สามารถต่อยอดเป็นสินและบริการต่างๆ ที่สำคัญจะต้องสอดรับกับการแผนการท่องเที่ยวของชุมชนสู่ และมีมูลค่าทางด้านเศรษฐกิจ มีการขับเคลื่อนเชิงกระบวนการแบ่งออกเป็น ๕ ขั้นตอน ได้แก่ ๑) การรวบรวมภูมิปัญญาท้องถิ่น ๒) การจัดกลุ่มอาชีพ ๓) การพัฒนามาตรฐานผลิตภัณฑ์ ๔) การพัฒนาบรรจุภัณฑ์และเครื่องหมายการค้า ๕) ระบบการบริหารจัดการ ภายในกลุ่มและการกำกับดูแลจากคณะกรรมการที่วัดหนองม่วงแต่ตั้งขึ้นมีบทบาทในการพัฒนาทักษะวิชาชีพ องค์ความรู้สมัยใหม่ และการบริหารจัดการที่เป็นระบบ เพื่อให้กลุ่มอาชีพเกิดความยั่งยืน ๔. นอกจากจะมีผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพมาตรฐานแล้ว เครือข่ายได้ร่วมมือกันสร้างแผนที่ท่องเที่ยวที่เชื่อมโยงของดีชุมชนทั้ง ๓ ด้าน ได้แก่ เครือข่ายชุมชนวิถีพอเพียง วิถีไทยวิถีธรรมและนวัตวิถีของดีอำเภอหนองบัว โดยการนำของดีที่อยู่ในชุมชน อาทิ สินค้า บริการ สถานที่ท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมบรรจุไว้ในแผนส่งเสริมการท่องเที่ยว และประชาสัมพันธ์เชิญชวนในนักท่องเที่ยวเข้ามาเยี่ยมชม เป็นส่งเสริมเศรษฐกิจฐานรายโดยการกระจายรายได้ไปยังชุมชน

Abstract: Objectives of this research were to: 1) To study the local wisdom of NongBua District, Nakhon Sawan Province. 2) To extend the local wisdom of Nong Bua District, Nakhon Sawan Province. 3) To develop tourism products and activities of Nong Bua District, Nakhon Sawan Province. It is a qualitative research, collect information by researching documents. And field operations collecting data through in-depth interview from 30 key informants. The tools used in the study consisted of workshops, structured interview and focus group discussions. Collect information manually. The data was analyzed by content analysis method. Findings were as follows: 1. Nong Bua District, Nakhon Sawan Province In the past, it used to be the location of an ancient community in the Dvaravati period, evidences such as stone beads, pottery vessels, polished stone axes. From Nong Suang Archaeological Site The surrounding area is surrounded by ancient cities such as Si Thep, Phaisali, Mai Den. But prosperity lacks continuity Maybe because Nong Bua District has no water transportation routes and face war in addition, it was found that Wat Nong Muang is an old temple. Archaeological evidence that is linked to the art of Dvaravati period such as Bai Sema, natural stone, 8 directions around the old temple and found a piece of brick in the Ayutthaya period at Wat Nong Muang and Wat Noen Bot in the west near the community. As for the search for art, culture, traditions, and way of life, about 150 years ago, it was found that people were moving all the time, causing Nong Bua District to have many people to live together with local groups such as Lao people. Korat and a group of Chinese merchants Nowadays, they have merged into a common culture that is unique among the people of Nong Bua District. 2. Local wisdom of Nong Bua District The results of the study can be divided into 9 areas: local wisdom of agriculture. In industrial, medical, natural resource and environmental management in funds and community businesses, arts, languages and literature, philosophy, religion, traditions, and nutrition. 3. Wisdom building process It is a selection of specific wisdom in the community that can be extended into products and services More importantly, it must be consistent with the community tourism plan to and has economic value. The process is driven into 5 steps: 1) local wisdom collection 2) career grouping 3) product standard development 4) packaging and trademark development 5) management system Within the group and the supervision from the committee at Wat Nong Muang, but established, played a role in the development of professional skills. Modern knowledge and management systematically for the occupation group to be sustainable. 4. In addition to having products that have quality standards the network has joined forces to create a tourism map that connects the good community in all 3 aspects, namely the Sufficiency Community the Thai way, the Dharma way, and the Nawatwithi of Dee, Nong Bua District By bringing good things in the community, such as products, services, cultural attractions, included in the tourism promotion plan. And public relations inviting tourists to visit It promotes income-based economy by distributing income to the community.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ส่วนหอสมุดกลาง

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย MCU RS 800763008

Role: ผู้ให้ทุน

Created: 2563

Modified: 2566-04-21

Issued: 2566-04-21

งานวิจัย/Research report

application/pdf

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	2563-008ดร.เอนก ใยอินทร์.pdf	6.22 MB	95	2025-08-16 09:55:37

ใช้เวลา

0.018979 วินาที