การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดทางพระพุทธศาสนาเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย

The Development of Instructional Model Based on Buddhist Approach to Promote the Ability to Solve Problems for Upper Secondary Students

Name: พระปลัดราชันย์ ขวัญเมือง

ThaSH: ระบบการเรียนการสอน -- วิจัย

ThaSH: พุทธศาสนา -- การศึกษาและการสอน -- วิจัย

ThaSH: การเรียนที่ใช้ปัญหาเป็นฐาน -- วิจัย

Abstract: การวิจัยนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development ) มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนารูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดทางพระพุทธศาสนาเพื่อส่งเสริมความสามารถ ในการแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย 2) ศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบ การเรียนการสอนตามแนวคิดทางพระพุทธศาสนาเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา โดยมีการดำเนินการวิจัย 4 ขั้นตอน คือ 1) การศึกษาข้อมูลพื้นฐานสำหรับการพัฒนารูปแบบ การเรียนการสอน 2) การสร้างและพัฒนา 3) การทดลองใช้รูปแบบการเรียนการสอนที่พัฒนาขึ้น 4) การประเมินผลและปรับปรุง กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย คือ นักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนทุ่งใหญ่วิทยาคม ภาคการศึกษาที่ 2 ปีการศึกษา 2562 จำนวน 1 ห้องเรียน นักเรียน 36 คนซึ่งได้มาโดยการสุ่มหลายขั้นตอน (Multi-Stage Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย 1) แผนการจัดการเรียนรู้วิชาสาระการเรียนรู้ กลุ่มสังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรมตามรูปแบบการเรียนการสอนที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้น 2) แบบทดสอบวัดความสามารถในการแก้ปัญหา 3) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน 4) แบบประเมินพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม และ 5) แบบสอบถามความพึงพอใจ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที ผลการวิจัยพบว่า 1. รูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดทางพระพุทธศาสนาเพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย ซึ่งมีองค์ประกอบ ดังนี้ 1.1 หลักการสำคัญของรูปแบบ คือ การแก้ปัญหาในชีวิตประจำวันสามารถใช้แนวคิดแบบโยนิโสมนสิการ(การคิดแบบคุณโทษและทางออก) และแนวคิดทางพระพุทธศาสนาสามารถนำมาใช้ในการแก้ปัญหาด้วยตนเองและร่วมคิดแก้ปัญหาร่วมกับผู้อื่นได้ โดยการคิดวิเคราะห์ คิดหาเหตุผล ตัดสินใจ เลือกแนวทางที่เหมาะสมและประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันเพื่อให้ดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข 1.2 วัตถุประสงค์ของรูปแบบ คือ เพื่อให้ผู้เรียน 1) ได้เรียนรู้ด้วยตนเองและทำงานร่วมกับผู้อื่น 2) ได้ฝึกคิดวิเคราะห์ปัญหาและหาทางแก้ปัญหา 3) ได้คิดหาเหตุผลและกล้าตัดสินใจ 4) ได้เรียนรู้ทางเลือกที่เหมาะในการแก้ปัญหาและ 5) สามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้แก้ปัญหาในชีวิตประจำวันได้ 1.3 ขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน มี 4 ขั้นตอน คือ 1) ขั้นสร้างกัลยาณมิตร 2) ขั้นนำหลักพุทธธรรมมาแก้ปัญหา สำหรับในขั้นนี้เป็นการคิดแก้ปัญหาโดยใช้หลักพุทธธรรมมาใช้ คือ RPUT ซึ่ง R หมายถึง การคิดถูกวิธี (Right Thinking) โดยใช้หลักพุทธโอวาทประกอบด้วย 1) ไม่ทําความชั่วทั้งปวง 2) ทําแต่ความดี 3) ทําใจของตนให้สะอาดบริสุทธิ์ P หมายถึง การคิดเป็นขั้นตอน (Process Thinking) โดยใช้หลักอริยสัจ 4 (ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค) ฆราวาสธรรม 4 (สัจจะ ทมะ ขันติ จาคะ) U หมายถึง คิดเป็นประโยชน์ (Useful Thinking) โดยใช้หลักปธาน 4 (สังวรปธาน ปหานปธาน ภาวนาปธาน อนุรักขนาปธาน) 3) ขั้นนำเสนอและสะท้อนความคิด และ 4) ขั้นสรุปแนวคิดที่ได้ 1.4 การวัดและการประเมินผล จากความสามารถในการคิดแก้ปัญหา ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม และความพึงพอใจต่อการใช้รูปแบบการเรียนการสอน นอกจากนี้ผู้เชี่ยวชาญเห็นว่ารูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดทางพระพุทธศาสนา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหาสำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลายมี ความเหมาะสมในภาพรวมอยู่ในระดับมาก ( x ̅ = 4. 49 , S.D = 0.50) 2. ประสิทธิผลของรูปแบบการเรียนการสอนตามแนวคิดทางพระพุทธศาสนา เพื่อส่งเสริมความสามารถในการแก้ปัญหา สำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย พบว่า 1) นักเรียนมีความสามารถในการแก้ปัญหาตามแนวคิดทางพระพุทธศาสนา หลังเรียนสูงกว่าเกณฑ์ร้อยละ 80 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 2) ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 3) นักเรียนกลุ่มทดลองมีพฤติกรรมการทำงานกลุ่ม การแก้ปัญหาในภาพรวมและรายกลุ่มย่อยอยู่ในระดับดีมาก ( (x ̅ = 3.68, S.D. = 0.48) และ 4) ความพึงพอใจต่อการเรียนโดยใช้รูปแบบการเรียนการสอนโดยภาพรวมอยู่ในระดับมาก (x ̅ = 4.24, S.D. = 0.63)

มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์. ศูนย์เรียนรู้และหอสมุด.

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@dpu.ac.th

Name: ไพฑูรย์ สินลารัตน์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ไสว ฟักขาว

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Modified: 2564-08-09

Created: 2562

Issued: 2564-08-04

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: ศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: หลักสูตรและการสอน

Grantor: มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์

©copyrights มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	Phra Palad Rachan.Khw.pdf	4.92 MB	41	2025-10-24 15:32:11

ใช้เวลา

0.338803 วินาที