การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพพระสงฆ์ตามหลักพระธรรมวินัย

Development of Monks’ Health Care Model Based on the Dhamma-Vinaya

Name: ลภัสรดา วรดาภคนันท์

keyword: พระธรรมวินัย

; สุขภาพพระสงฆ์

Abstract: ดุษฎีนิพนธ์เรื่องนี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ (๑) เพื่อศึกษาสภาพความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการดูแลสุขภาพของพระสงฆ์ตามสุขบัญญัติแห่งชาติ (๒) เพื่อศึกษาการสร้างเสริมสุขภาพและการดูแลสุขภาพของพระสงฆ์ตามหลักพระธรรมวินัยที่เอื้อต่อการปฏิบัติตามสุขบัญญัติแห่งชาติ และ (๓) เพื่อเสนอแบบการดูแลสุขภาพของพระสงฆ์ตามหลักพระธรรมวินัยที่เอื้อต่อการปฏิบัติตามสุขบัญญัติแห่งชาติ เป็นงานวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed Method) ระหว่างวิจัยเชิงปริมาณ กับ การวิจัยเชิงคุณภาพ โดยเก็บข้อมูลเชิงปริมาณจากกลุ่มตัวอย่างพระสังฆาธิการที่ดำรงตำแหน่งเป็นเจ้าอาวาสและผู้ช่วยเจ้าอาวาสของวัดในเขตการปกครองคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย จังหวัดนนทบุรี จำนวน ๑๓๓ รูป และเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key Informants) จำนวน ๔ ท่าน จากการศึกษาได้พบว่า: ๑. สภาพความรอบรู้เรื่องสุขภาพและพฤติกรรมการดูแลสุขภาพของพระสงฆ์ตามหลักสุขบัญญัติแห่งชาติ: (ก) ด้านสภาพปัญหาสุขภาพพระสงฆ์: พบว่า พระสงฆ์ผู้ตอบแบบประเมินส่วนใหญ่ (ร้อยละ ๕๓.๓๘) ผู้มีปัญหาสุขภาพด้านโรคประจำตัวประเภทไม่ติดต่อเรื้อรัง (ข) ความรอบรู้เรื่องสุขภาพ: พบว่า พระสงฆ์ผู้ตอบแบบประเมินส่วนใหญ่มีความรอบรู้ด้านสุขภาพอยู่ในระดับที่ไม่เพียงพอต่อการดูแลสุขภาพของตนเองและไม่สามารถให้คำแนะนำสำหรับผู้อื่น (ค) พฤติกรรมการดูแลสุขภาพด้วยตนเองของพระสงฆ์: พบว่า พระสงฆ์ผู้ตอบแบบประเมินมีค่าเฉลี่ยคะแนนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพด้วยตนเองโดยรวมเท่ากับ ๕๑.๓๐ ซึ่งถือว่าอยู่ในระดับที่ต่ำกว่าเกณฑ์ (ไม่เกิน ๕๙.๙๙) ๒. การดูแลสุขภาพพระสงฆ์ตามหลักพระธรรมวินัยและหลักสุขบัญญัติแห่งชาติ: การดูแลสุขภาพของพระสงฆ์เป็นส่วนหนึ่งแห่งการประพฤติพรหมจรรย์ตามหลักพระธรรมวินัย ครอบคลุมมิติ (ก) ด้านการใช้สติสัมปชัญญะพิจารณาโดยอุบายอันแยบคายก่อนฉันอาหาร (ข) ด้านการฉันอาหารที่ให้เป็นไปเพื่อการดำรงอยู่ของร่างกายและเพื่ออนุเคราะห์การประพฤติพรหมจรรย์ (ค) ด้านการออกกำลังกายที่กำหดให้พระสงฆ์เที่ยวบิณฑบาตเป็นวัตร และ (ง) ด้านสิ่งแวดล้อมที่กำหนดให้พระสงฆ์อยู่ในวิหารอันร่มรื่นด้วยป่าไม้ และที่กำหนดให้พระสงฆ์ดำเนินชีวิตที่มิตรกับสิ่งแวดล้อม โดยให้งดเว้นจากการตัดต้นไม้และการขุดดิน เป็นต้น ซึ่งการดูแลสุขภาพตามพระธรรมวินัยดังกล่าวมานี้ ถือว่าสอดคล้องกับการดูแลสุขบัญญัติแห่งชาติที่ครอบคลุมมิต ๘ ด้าน คือ (๑) สุขอนามัยด้านร่างกาย (๒) สุขอนามัยด้านการกิน (๓) สุขอนามัยด้านการออกกำลัง (๔) สุขอนามัยด้านสิ่งเสพติด (๗) หลักอนามัยด้านสังคม และ (๘) หลักอนามัยด้านจิตใจ ๓. รูปแบบการดูแลสุขภาพพระสงฆ์ตามหลักพระธรรมวินัยที่เอื้อต่อการปฏิบัติตามสุขบัญญัติแห่งชาติ: การดูแลสุขภาพพระสงฆ์ปัจจุบัน ควรมีรูปแบบที่เป็นองค์รวม ซึ่งครอบคลุมมิติ (ก) การสร้างความรู้ความเข้าใจ: หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรร่วมมือส่งเสริมให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพของพระสงฆ์ปัจจุบัน (ข) การปฏิบัติตนของพระสงฆ์: ควรส่งเสริมให้พระสงฆ์ปฏิบัติตนในการดูแลสุขภาพสอดคล้องกับพระธรรมวินัยและหลักสุขบัญญัติแห่งชาติ (ค) การตรวจสุขภาพ: ส่วนงานที่เกี่ยวข้องควรส่งเสริมให้มีการตรวจสุขภาพพระสงฆ์เป็นประจำทุกปี และ (ง) การฝึกอบรมพระสงฆ์จิตอาสา: ส่วนงานที่เกี่ยวข้องควรมีโครงการอบรมให้ความรู้พระสงฆ์เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพ เพื่อทำหน้าที่เป็นจิตอาสาให้คำแนะนำด้านสุขภาพและดูแลสุขภาพขั้นพื้นฐานแก่พระสงฆ์ด้วยกันเอง

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระเทพปวรเมธี (ประสิทธิ์ พฺรหฺมรํสี)

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาสมบูรณ์ วุฑฺฒิกโร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2562

Modified: 2563-08-29

Issued: 2563-08-29

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต (พระพุทธศาสนา)

Level: ปริญญาเอก

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU63010233.pdf	4.03 MB	93	2025-04-23 21:16:09

ใช้เวลา

0.01864 วินาที