การขนส่งข้าวในประเทศไทยเพื่อการส่งออก

Rice Transports in Thailand for Export

Name: วุฒิพงษ์ โพธิ์ผา

Organization : มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี. คณะวิศวกรรมศาสตร์. สาขาวิชาวิศวกรรมวิศวกรรมขนส่ง

Name: Wuttipong Phopa

Organization : King Mongkut's University of Technology Thonburi. Faculty of Engineering. Transportation Engineering

keyword: การขนส่งข้าว

; รูปแบบการขนส่ง

; ต้นทุนในการขนส่ง

; rice transport

; mode choice

; costs for rice transport

Abstract: ข้าวเป็นสินค้าส่งออกหลักประเทศไทยที่ครองส่วนแบ่งการส่งออกอันดับที่ 1 ของโลก ข้อมูลจากกระทรวงพาณิชย์เมื่อปี พ.ศ.2547 พบว่าประเทศไทยส่งออกข้าวมูลค่าทั้งสิ้น 108,393 ล้านบาท การศึกษานี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะของกิจกรรมทั่วไป โดยเน้นต้นทุนส่วนต่างๆ ในการจัดการ และขนส่งข้าวเพื่อทำการส่งออก ตั้งแต่โรงสีข้าวไปจนถึงท่าเรือที่ทำการส่งออก แบ่งกิจกรรมออกเป็น 3 ส่วน คือ การขนส่งจากโรงสีไปโรงงานปรับปรุงคุณภาพข้าว การจัดการข้าวที่โรงงานปรับปรุงคุณภาพข้าว และการขนส่งจากโกดังของผู้ประกอบการส่งออกไปท่าเรือที่ส่งออก การวิเคราะห์จะใช้ข้อมูลที่ได้จากการ สำรวจภาคสนาม ข้อมูลการส่งออกจากกระทรวงพาณิชย์ และข้อมูลการขนส่งที่เก็บรวบรวมโดยกระทรวง คมนาคม จากการศึกษาพบว่า ข้าวที่ทำการส่งออกมีทั้งหมดแบ่งออกได้ 7 ชนิดคือ ข้าวขาว ข้าวหอม ข้าวปลายข้าว ข้าวเหนียว ข้าวนึ่ง ข้าวกล้อง และข้าวอื่นๆ มีการส่งออกข้าวไปจำหน่ายทุกภูมิภาคของโลก ปัจจัยที่มีผลต่อ การเลือกรูปแบบการขนส่ง คือ รูปแบบการค้า ประเทศผู้ซื้อ รูปแบบของเรือที่ขนส่ง ท่าเรือที่ส่งออก ชนิดข้าว รูปแบบหีบห่อ ปริมาณส่งออก ที่ตั้งโรงงานหรือโกดัง ต้นทุน และเวลาในการขนส่ง การขนส่งจากโรงสีไป โรงงานปรับปรุงคุณภาพข้าวจะใช้รถบรรทุก 10 ล้อเป็นหลัก การจัดการข้าวที่โรงงานปรับปรุงคุณภาพข้าว ประกอบด้วยการทำความสะอาดข้าว การผสมข้าว การอบยาเพื่อป้องกันแมลง และการบรรจุหีบห่อ การขนส่ง จากโกดังของผู้ประกอบการส่งออกไปท่าเรือที่ส่งออก โดยมีท่าเรือส่งออกที่สำคัญได้แก่ ท่าเรือแหลมฉบัง ท่าเรือกรุงเทพ และท่าเรือเกาะสีชัง การขนส่งไปยังท่าเรือแหลมฉบัง มีรูปแบบการขนส่งข้าวที่บรรจุใน ตู้คอนเทนเนอร์ด้วย รถบรรทุก รถไฟ และเรือคอนเทนเนอร์ ท่าเรือกรุงเทพ มีรูปแบบการขนส่งข้าวที่บรรจุ ตู้ในคอนเทนเนอร์ด้วยรถบรรทุกเพียงอย่างเดียว และท่าเรือเกาะสีชังจะส่งออกข้าวที่บรรจุกระสอบด้วย เรือโป๊ะเพียงอย่างเดียว สำหรับต้นทุนที่ใช้ในการขนส่งข้าวเพื่อการส่งออกของประเทศไทย จากการคำนวณ ที่ได้จากการศึกษา มีมูลค่าทั้งหมด 7,551,242,033 บาท หรือ 747 บาทต่อตัน เมื่อแบ่งต้นทุนตามกิจกรรมพบว่า มี ต้นทุนการขนส่ง 4,364,946,693 บาท (ร้อยละ 58) ต้นทุนค่าจัดเก็บ 125,995,838 บาท (ร้อยละ 2) ต้นทุน ค่าขนถ่าย 1,711,933,800 บาท (ร้อยละ 22) ต้นทุนค่าบรรจุหีบห่อ 610,289,803 บาท (ร้อยละ 8) และต้นทุนอื่นๆ 738,075,899 บาท (ร้อยละ 10) จากการวิเคราะห์เปรียบเทียบทางเลือกเพื่อพัฒนาประสิทธิภาพในการส่งออกข้าว 3 ทางเลือกคือ การสนับสนุนให้ผู้ประกอบการใช้ระบบขนส่งทางราง การใช้ท่าข้าวกำนันทรงเป็นศูนย์กลาง ในการส่งออก และการสร้างศูนย์ปรับปรุงคุณภาพข้าวที่ท่าเรือแหลมฉบัง พบว่าทางเลือกที่จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ การขนส่งข้าวทั้งประเทศมากที่สุด คือการสร้างศูนย์ปรับปรุงคุณภาพข้าวจะมีต้นทุนลดลงร้อยละ 19

Abstract: Rice is one of the main exports of Thailand. The portion of rice exported is considered number 1 of the world. The information from the ministry of commerce in 2004 showed that the total value of exported rice was 108,393 million baht. The objective of this study is to investigate the costs of all activities related to rice transports for export by using the information from the survey, export information from ministry of commerce and the transport information from the ministry of transport. The activities were separated into 3 parts , transporting rice from a rice mill to a plant, improving rice quality at plant, and transporting rice from the warehouses of exporter to the ports for export. From the study, rice for export has been separated into 7 types which are White Rice, Jasmine Rice, Broken Rice, Glutinous Rice, Parboiled Rice, Cargo Rice and Unidentified Rice. Rice is exported to many countries around the world. The factors that affect modes of transportation are trade modes, buying countries, the types of merchant ships, the kinds of rice, the characters of boxes, the amount of exports, locations of plants and warehouses, cost and the time taken in transportation. Transportation from a rice mill to a plant for improving rice quality relies on the 10-wheel truck as the major mode of transportation. Activities at a plant for improving quality comprise of cleaning, mixing, fumigating rice to protect rice from the insects, and packaging. For rice exports, there are 3 main ports, Leam-Chabang Port, Bangkok Port and See-Chang Island Port. Two types of rice packaging, bulk and container, were transported from the warehouses to the destination ports. Rice containers were transported to Leam-Chabang Port by trucks, trains and container barges, while they were transported to Bangkok Port by trucks only. For the rice bulk, it was transported to See-Chang Island Port by conventional barges. The total costs involved in rice transports for export is 7, 551,242,033 baht or 747 baht per ton. Considering the activity base costs, the transport cost is 4,364,946,693 baht (58%), the rental cost is 125,995,837 baht (2%), the handling cost is 1,711,933,800 baht (22%), the packaging cost is 610,289,803 baht (8%), and the other cost is 738,075,899 baht (10%). From the analysis carried out to choose the methods to increase the efficiency for rice export from several alternatives including supporting exporter by using rail road systems, establishing North Center Trade of rice export, and building the center to improve rice quality at Leam-Chabang Port, it was found that the best alternative is building the center to improve rice quality. This alternative could reduce the associated costs by 19 percent.

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

Address: กรุงเทพมหานคร (Bangkok)

Email: info.lib@mail.kmutt.ac.th

Name: วิโรจน์ ศรีสุรภานนท์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: Viroat Srisurapanon

Role: Advisor

Created: 2548

Modified: 2552-01-30

Issued: 2552-01-13

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

ISBN: 9741852428

CallNumber: CVE2407

tha

DegreeName: วิศวกรรมศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: วิศวกรรมขนส่ง

Grantor: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

©copyrights มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	CVE2407.pdf	3.58 MB	931	2024-07-17 14:03:34
2	CVE2407ab.pdf	77.37 KB	391	2025-07-10 17:56:55
3	CVE2407abth.txt	2.71 KB	449	2025-07-10 17:57:33
4	CVE2407aben.txt	3.1 KB	207	2023-06-14 06:37:36

ใช้เวลา

0.029371 วินาที