ศึกษาแนวทางการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในสติสัมปชัญญสูตร

A Study of The Insight Meditation Practice in Satisampajañña Sutta

Name: พระครูสุนทรกาญจนาคม (แก้วเกิด สุพฺพจฺโจ)

keyword: วิปัสสนาภาวนา

; สติสัมปชัญญสูตร

; สติสัมปชัญญ

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ เพื่อศึกษาสติสัมปชัญญสูตร เพื่อศึกษาวิปัสสนาภาวนาในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท เพื่อศึกษาแนวทางการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในสติสัมปชัญญสูตร โดยศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาทและเอกสารอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง รวบรวม สรุป วิเคราะห์ เรียบเรียงบรรยายเชิงพรรณนา ตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ จากการศึกษาพบว่า สติสัมปชัญญสูตร เป็นพระสูตรว่าด้วยผลแห่งสติสัมปชัญญะ เนื้อหาหลักธรรม ประกอบด้วยหลักธรรม ๘ ประการ คือ (๑) สติสัมปชัญญะ (๒) หิริและโอตตัปปะ (๓) อินทรีย์ (๔) ศีล (๕) สัมมาสมาธิ (๖) ยถาภูตญาณทัสสนะ (๗) นิพพิทาและวิราคะ (๘) วิมุตติญาณ- ทัสสนะ วิปัสสนาภาวนาในคัมภีร์พุทธศาสนาเถรวาท ได้แก่ การปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในแนวสติปัฏฐาน ๔ ซึ่งเป็นทางสายเอกหนทางเดียวที่ทำให้เกิดปัญญา ทำให้จิตบริสุทธิ์หมดจดพ้นจากทุกข์และสังสารวัฏ อันเป็นจุดหมายสูงสุดของพุทธศาสนา สติปัฏฐาน ๔ คือ การใช้สติพิจารณากำหนดรู้อาการที่เกิดขึ้นของกาย เวทนา จิตและธรรม อารมณ์ในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาเรียกว่า วิปัสสนาภูมิ ได้แก่ ขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ ธาตุ ๑๘ อินทรีย์ ๒๒ อริยสัจ ๔ ปฏิจจสมุปบาท ๑๒ และเมื่อย่อลงก็เหลือเพียงรูปและนาม แนวทางการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนาในสติสัมปชัญญสูตรเริ่มต้นด้วยการเจริญสติสัมปชัญญะ บุคคลผู้มีหิริและโอตตัปปะนำไปสู่ความสำรวมอินทรีย์ ทำให้ศีลบริสุทธ์ จิตตั้งมั่นเป็นสมาธิเกิดยถาภูตญาณทัสสนะ (ความรู้ตามความเป็นจริง) เกิดนิพพิทา (ความเบื่อหน่ายในกองสังขาร) ต่อมาจึงเกิดวิราคะ (ความคลายกำหนัด) และวิมุตติญาณทัสสนะ (ความเห็นว่าจิตหลุดพ้นแล้ว)

Abstract: This thesis has three objectives; to study the doctrine in Satisampajañña Sutta, to study the Insight Meditation Practice in the Theravāda Buddhist Scripture, to study the Insight Meditation Practice.in Satisampajañña Sutta. Clarified data are taken from the Theravadā Buddhist scriptures and other related documents, then composed, summarized, analyzed, explained in details, corrected and verified by Buddhist scholars. From the study it found that; From the study it was found that the doctrine in Satisampajañña Sutta is has eight main dhamma contents consisting of: (1) Satisampajañña, (2) Hiri and Ottappa, (3) Indriya, (4) Sila, (5) Sammā-Samādhi, (6) Yathābhuta- Ñānatassaṇa, (7) Nibbhidā and Viragā, (8) Vimutti-Ñānadassaṇa The Insight Meditation Practice in the Theravāda Buddhist Scripture is the meditation practice in according to the Four Foundations of Mindfulness, which refers to the only one way to generate wisdom, purification of mind, liberated from suffering and the cycle of birth and death, which is the highest objective of Buddhism. The Four Foundations of Mindfulness are the contemplation of body, feeling, mind, and mind objects. The meditation grounds called Vipassanābhumi (the Six Successive of Knowledge) are the Five Aggregates, the Twelve Sense-fields, the Eighteen Elements, the Twenty-two Indriya, the Four Noble Truth, and the Dependent Origination, which all are known as physical and mental phenomena The Insight meditation practice in Satisampajañña Sutta starts with the development of comprehensive awaring. The one who has Hiri (moral Shame) and Ottappa (moral fear) leading to Indriya tranquility, to purify Sila, mind will be in Samādhi and then Yathābhuta-Ñānatassana (knowingly realize the true nature), Nibbhida (boring in Saṅkhāra), Viragā (absence of lust), Vimutti-Ñānatassana (realizing liberated mind) all then can arise respectively.

Mahachulalongkornrajavidyalaya University. Center Library

Address: AYUTTHAYA

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาภูมิชาย อคฺคปญฺโญ (มกรพันธ์)

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: เสนาะ ผดุงฉัตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2558

Modified: 2561-07-19

Issued: 2561-07-19

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU580208016.pdf	3.3 MB	17	2023-06-17 14:51:50

ใช้เวลา

0.019189 วินาที