ศึกษาเนกขัมมสุขในพระพุทธศาสนาเถรวาท

A Study of Nekkhamma-Sukha in Theravada Buddhism

Name: แม่ชีกิตติยา ป้อมเจริญ

keyword: เนกขัมม

; พุทธศาสนา

; พุทธศาสนาเถรวาท

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ (๑) เพื่อศึกษาเนกขัมมะในพระพุทธศาสนาเถรวาท (๒) เพื่อศึกษาวิธีปฏิบัติเพื่อให้เกิดเนกขัมมสุขในพระพุทธศาสนาเถรวาทและ (๓) เพื่อประยุกต์ใช้วิธีปฏิบัติเพื่อให้เกิดเนกขัมมสุขในสังคมไทย จากการวิจัยพบว่า เนกขัมมะสุขในพระพุทธศาสนาเถรวาท คำว่า เนกขัมมะนั้น หมายถึง การปฏิบัติออกจากกาม ข้อปฏิบัติของผู้ออกจากกาม และการน้อมกาย วาจา และใจ เพื่อฝึกฝนพัฒนาตนเองให้หลุดพ้นจากกิเลสกามและวัตถุกามทั้งหลาย ซึ่งเนกขัมมะในทางพระพุทธศาสนานั้นแบ่งออกเป็น ๓ ช่วงยุคสมัย คือ(๑) เนกขัมมะในสมัยก่อนพุทธกาล (๒) เนกขัมมะในสมัยพุทธกาลและ (๓) เนกขัมมะในสมัยปัจจุบัน และระดับความสุขในพระพุทธศาสนาแบ่งออกเป็น ๒ ระดับใหญ่ๆ คือ (๑) ความสุขทางโลกิยสุข ได้แก่ กามสุข สุขในรูปฌาน ๔ สุขในอรูปฌาน ๔ (๒) ความสุขทางโลกุตตรสุข ได้แก่ สัญญาเวทยิตนิโรธ และความสุขในพระนิพพาน วิธีปฏิบัติเพื่อให้เกิดเนกขัมมสุขในพระพุทธศาสนาเถรวาท ซึ่งความสุขตามหลักพระพุทธศาสนานั้น หมายถึง สภาวะที่ร่างกายและจิตใจมีความสบายปราศจากความเจ็บปวด มีอาการยินดี พอใจ อิ่มใจ จากทุกข์โทมนัสทั้งหลาย ทั้งทางร่างกายและทางด้านจิตใจ มีข้อปฏิบัติอยู่ ๒ วิธีด้วยกัน คือ วิธีปฏิบัติเพื่อให้เกิดเนกขัมมสุขด้วยสมถะและวิปัสสนากรรมฐาน อันได้แก่ การรู้จักใช้สมถะข่มจิตข่มใจ เมื่อมีสิ่งที่ยั่วยวนเข้ามากระทบ และใช้วิปัสสนาในการรู้ถึงสภาวะที่เข้ามากระทบนั้น แล้วกำหนดตัดทิ้งไป และวิธีการปฏิบัติเพื่อให้เกิดเนกขัมมสุขด้วยอริยมรรคมีองค์ ๘ ซึ่งเป็นทางแห่งความสุขอย่างแท้จริง กล่าวคือ ความมีปัญญาเชื่อในสิ่งที่ควรเชื่อ และคิด พูด ทำ มีความพยายาม ตั้งมั่น มุมานะในการหาเลี้ยงชีพด้วยกายสุจริต ส่วนการประยุกต์ใช้วิธีปฏิบัติเพื่อให้เกิดเนกขัมมสุขในสังคมไทย โดยแบ่งการเกิดขึ้นของเนกขัมมสุขออกเป็น ๒ แนวทางคือ (๑) เนกขัมมสุขทางกาย ได้แก่ เนกขัมมสุขที่เกิดกับตนเอง เนกขัมมสุขที่เกิดกับครอบครัว และเนกขัมมสุขที่เกิดกับสังคม (๒) เนกขัมมสุขทางใจ เป็นเนกขัมมสุขที่ทำให้มีความสุข ความสงบสุขที่เป็นประโยชน์สูงสุด เมื่อผู้ใดปฏิบัติตามหลักแนวทางพระพุทธศาสนานี้แล้ว ก็จะทำให้เกิดการมีความสุข ความสงบทางใจมากยิ่งขึ้น การเจริญสติปัฏฐาน ทั้งสมถกรรมฐาน และวิปัสสนากรรมฐาน วิธีปฏิบัติตามแนวทางของอริยมรรคมีองค์ ๘ ซึ่งเป็นวิธีการนำเอาหลักธรรมที่เป็นหนทางในการประสบผลสำเร็จในชีวิต เพื่อให้เกิดเนกขัมมสุขกับตัวเอง ครอบครัวและสังคม

Abstract: This thesis is of 3 objectives, namely :- 1. to study the viewpoint about Nekkhamma in Theravada Buddhism, 2. to study the method of practicing Nekkhamma-Sukha to arise in Theravada Buddhism and 3. to apply for the way of practicing Nekkhamma-Sukha for Thai societies. Reseachresult are found: Nekkhammameans escape from sensual Kăma, practiceto developed out of Kilesa-Kăma and Vatthu-Kăma andcould be divided into 3 periods, namely : 1. before the Buddha’s periods 2. The Buddha peroid and 3. the present time.In the method of Sukha divided into 2 levels, namely:-1) Lokiyasukha such as Kamasukha, Sukha-Rũpajhăna 4, Sukha-Arũpajhăna 4 and 2) Lokuttarasukha such as Saññă vedayitanirodha and Nibbăna. Practicing Nekkhamma in Buddhism is divided into two methods, namely: 1) Samatha and 2) Vipassană. Furthermore, the Noble Eightfold Path could be applied for true happiness in terms of believing, thinking, doing, speaking and livelihood. To apply for the way of practicing for Thai societies are divided into two, namely: 1) the bodily Nekkhamma-Sukha which is bodily happinessand 2) the mental Nekkhamma-Sukha which is mental happiness. Whomsoever follow the Buddhist’s way should be more happiness and also mind peaceful. Thus, Samatha, Vipassană and the Noble Eightfold Path are the ways from principle of Buddhism for people to practice leading to successful in life, family and society.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: อยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระมหาทวี มหาปญฺโญ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: เสนาะ ผดุงฉัตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2558

Modified: 2561-07-08

Issued: 2561-07-08

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU580202027.pdf	3.6 MB	18	2022-03-20 16:39:49

ใช้เวลา

0.027462 วินาที