การพัฒนารูปแบบการจัดการการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกธรรมในจังหวัดนครปฐม

The Development of Management Model of Pariyattidhamma Studies, Dhamma Department Nakornpathom Province

Name: พระใบฎีกาเฉลิมพล ฐานุตฺตโร (โพธิ์ประชุม)

keyword: พระปริยัติธรรม

; พุทธศาสนา

; การจัดการ

; การศึกษา

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ (๑) เพื่อศึกษาสภาพและปัญหาอุปสรรคการจัดการการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกธรรม (๒) เพื่อการบูรณาการหลักพุทธธรรมสำหรับการจัดการการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกธรรม (๓) เพื่อนำเสนอการพัฒนารูปแบบการจัดการการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกธรรม ระเบียบวิธีวิจัยเป็นการวิจัยแบบผสานวิธี ระหว่างการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ การวิจัยเชิงปริมาณเก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้บริหาร อาจารย์ เจ้าหน้าที่ และนักเรียนในสำนักเรียนในพื้นที่นครปฐม จำนวน ๓๔๔ รูป เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยคือ แบบสอบถาม มีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ ๐.๘๗๑ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนา ได้แก่ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลหลัก จำนวน ๒๐ รูป ที่มีหน้าที่รับผิดชอบงานเกี่ยวกับการจัดการการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกธรรม สำนักเรียนในพื้นที่นครปฐม แล้วนำข้อมูลมาวิเคราะห์โดยเทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนาเพื่อหารูปแบบเบื้องต้นก่อนนำเสนอต่อการสนทนากลุ่มเฉพาะ (Focus Group Discussion) เพื่อพัฒนารูปแบบให้มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น ผลการวิจัยพบว่า ๑) สภาพการจัดการการศึกษาพระปริยัติธรรมในปัจจุบันนี้ พระสังฆาธิการได้ดำเนินการพัฒนารูปแบบที่เกี่ยวข้องกับการจัดการเพื่อการบูรณาการที่เหมาะสมกับการศึกษาพระปริยัติธรรมให้มีความสอดคล้องตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ตลอดจนถึงกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องกับสำนักเรียน เพื่อส่งเสริมการสร้างทรัพยากรบุคคลคือพระภิกษุ สามเณร ผู้เป็นศาสนทายาทสืบทอดอายุพระพุทธศาสนาในอนาคต นอกจากนั้น ปัญหาอุปสรรคการจัดการเพื่อการบูรณาการที่ไม่เหมาะสมกับการศึกษาพระปริยัติธรรมในปัจจุบันนี้ สาเหตุสำคัญมาจากวิสัยทัศน์ไม่ชัดเจน พันธกิจไม่เหมาะสม กระบวนการจัดการภายในสำนักเรียนไม่ชัดเจน เป็นต้น ๒) การบูรณาการหลักพุทธธรรมสำหรับการจัดการการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกธรรม ตามหลักการจัดการประกอบด้วย การวางแผน การจัดองค์การ การบริหารบุคคล การอำนวยการ และการควบคุมเป็นต้น ตามหลักอิทธิบาท ๔ ประกอบด้วย ฉันทะ วิริยะ จิตตะ และวิมังสา ๓) แนวทางการพัฒนารูปแบบการจัดการการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกธรรมในจังหวัดนครปฐม จากการวิเคราะห์และสังเคราะห์ของผู้วิจัย ประกอบด้วย ๕ ด้าน คือ ๓.๑) ด้านการวางแผน ควรมีการประชุมปรึกษาหารือกันแล้วก็ขอมติความเห็นชอบในที่ประชุมสงฆ์ มอบหมายให้ครูอาจารย์ได้มีบทบาทหน้าที่อย่างชัดเจน กำกับดูแลรักษากฎระเบียบแต่งตั้งคณะครูอาจารย์ผู้สอนตามชั้นต่างๆ ๓.๒) ด้านการจัดองค์การ ควรมีการแต่งตั้งครูอาจารย์เจ้าหน้าที่อย่างมีระเบียบโครงสร้างคณะผู้บริหารเป็นไปตามกฎเกณฑ์ การพัฒนาการทำงานกำหนดตำแหน่งหน้าที่การงานแต่ละบุคคล ๓.๓) ด้านบริหารบุคคล ควรมีการสรรหาบุคลากรยึดหลักตามความเหมาะสม กลยุทธ์การพัฒนาบุคลากรทำงานอย่างเหมาะสม การฝึกอบรมพัฒนาความรู้ความสามารถ ๓.๔) ด้านอำนวยการ คณะผู้บริหารสนับสนุนการเรียนการสอน การประสานงานอย่างมีระบบ สนับสนุนทุนทรัพย์เพื่อการเรียนการสอน ปฏิบัติงานกับหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวกับการศึกษาช่วยเหลือสังคม และ ๓.๕) ด้านการควบคุม กำหนดการวันเปิดเรียนและวันปิดเรียน โดยพร้อมเพรียงจัดการอบรมนักธรรมก่อนสอบ พิจารณาการส่งรายชื่อนักเรียนอย่างรวดเร็ว

Abstract: The objectives of this research were: 1. to study the general environments and problems of Pariyattidhamma studies, Dhamma department management, 2. To integrate the Buddhist theories and principles for Pariyattidhamma studies, Dhamma department management, and 3. To propose the Management Model of Pariyattidhamma Studies, Dhamma Department. The methodology was the mixed methods between the quantitative and qualitative research methods. The quantitative method collected data with questionnaires from 344 samples who were the executive directors, professors, teachers, staffs and students at the Pariyattidamma department Dhamma schools in Nakhonpathom areas. Data were analyzed by descriptive and inferential statistics. The qualitative method collected data by In-Depth-Interview with 20 key informants, who were involved with developing the model of Pariyattidhamma studies Dhamma department school management. The data were analyzed by descriptive interpretation. The research findings were as follows: 1) The general environments of Pariyattidhamma Dhamma department schools were carried out by the administrative monks abiding the rules and regulations of schools systems to promote the human resource development. They were Bhikkhu and novices who were the future of Buddhism heritages. The problems of the inappropriate integration of the present Pariyattidhamma studies, Dhamma department such as unclear vision, inappropriate mission, and unclear internal management. 2) The integration of Buddhist theories and principle for Pariyattidhamma studies management according to the five managerial principles such as planning, organizing, staffing, directing and controlling with Iddhipada 4 such as Chanda: Will, Viriya: Effort, citta: thoughtfulness and vimangsa: Investigation. 3) The development of management model of Pariyattidhamma studies, Dhamma department schools in Nakhonpathom province were found as follows : 3.1) The planning, there should be consultation meeting then approved the resolution. Teachers were assigned to roles and responsibilities clearly according to supervision regulations 3.2)The organization had appointment of teachers and staff systematically. The management structure was in accordance with the rules. Development work required individual positions. 3.3) The staffing had appropriate recruitment principles . Develop strategies and training for skill development worked properly. 3.4) The directing, the management supported teaching, learning and coordination with the system and financial support for teaching and learning, working with other agencies for educational and social assistance. 3.5) The controlling had schedule dates for learning and school holidays, tutoring students before central examination and scrutinizing students’ names to expedite to the central examination bureau.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: พระนครศรีอยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พิเชฐ ทั่งโต

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ประเสริฐ ธิลาว

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2558

Modified: 2561-05-13

Issued: 2561-05-13

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: Doctor of Philosophy

Level: Doctoral Degree

Descipline: Buddhist Management

Grantor: Mahachulalongkornrajavidyalaya University

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU580109006.pdf	11.78 MB	21	2025-08-17 14:32:30

ใช้เวลา

0.02946 วินาที