การศึกษารูปแบบการบริหารงานของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ จังหวัดนครปฐม

A Study of Administration Model of Buddhist Sunday Schools in Nakhonpathom Province

Name: พระปลัดประพจน์ สุปภาโต (อยู่สำราญ)

keyword: การบริหารงาน

; รูปแบบการบริหารงาน

; ศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์

Abstract: การศึกษาวิจัยเรื่อง “การศึกษารูปแบบการบริหารงานของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนา วันอาทิตย์ จังหวัดนครปฐม” มีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ (1) เพื่อศึกษาความเป็นมาและรูปแบบการบริหารงานของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ (2) เพื่อศึกษารูปแบบการบริหารงานของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ในจังหวัดนครปฐม และ (3) เพื่อนำเสนอรูปแบบการบริหารงานของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์จังหวัดนครปฐม ผู้วิจัยได้ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาข้อมูลจากเอกสารต่างๆ และสัมภาษณ์แบบเจาะลึกจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ๑) ผู้บริหารศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ จำนวน ๒๒ รูป/คน ๒) พระสงฆ์หรือครูประจำศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ จำนวน 55 รูป/คน 3) ผู้เรียน จำนวน 55 คน 4) ผู้ปกครอง จำนวน 22 คนรวมผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 154 คน เพื่อให้ได้มุมมองของการบริหารงานของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์จังหวัดนครปฐม ชัดเจนยิ่งขึ้น ผลการวิจัยพบว่า 1) ด้านบริบท (Context) ศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ นำหลักพุทธธรรมมาประยุกต์ใช้กับสังคมด้วยการเรียนรู้ไตรสิกขา คือ ศีล สมาธิ ปัญญา ปลูกฝังคุณธรรมจริยธรรมกับเยาวชนและพุทธศาสนิกชน เพื่อให้เกิดความสงบและสว่าง รู้ความเข้าใจในเหตุปัจจัยและเงื่อนไข และรู้เท่าทันกระแสสังคม ครอบคลุมการพัฒนาทุกมิติของชีวิต ทั้งนี้เพื่อให้เป็นประโยชน์ต่อสังคมอย่างแท้จริง 2) ด้านปัจจัยนำเข้า (Input) ศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ มีการดำเนินการใน 5 ด้าน คือ 1) ด้านบุคลากร 2) ด้านการบริหารจัดการ 3) ด้านการจัดทำหลักสูตร 4) ด้านสภาพแวดล้อมของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ 5) ด้านการมีส่วนร่วมชุมชนของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ 3) ปัจจัยกระบวนการ (Process) มีการจัดกระบวนการสอนตามหลักพุทธวิธีการสอน และหลักการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 เพื่อพัฒนาพฤติกรรม 3 ด้านหลักๆ คือ 1) ด้านพุทธิศึกษา (Cognitive Domain) มุ่งเน้นการเกิดความรู้ และความคิดสามารถนำไปแก้ไขปัญหาได้ 2) ด้านจริยศึกษา (Affective Domain) มุ่งปลูกฝังเจตคติและค่านิยมชาวพุทธ 3) ด้านทักษะศึกษา (Psychomotor Domain) มุ่งสร้างความสามารถในการปฏิบัติ หรือการกระทำอย่างมีประสิทธิภาพตามหลักของพฤติกรรมศาสตร์ 4) ปัจจัยผลผลิต (Output) คุณภาพของผู้สำเร็จการศึกษาเป็น “คนเก่ง” และ “คนดี” มีการพัฒนาในด้านต่างๆ คือ 1) ด้านการพัฒนาทางกาย 2) ด้านการพัฒนาทางสังคม 3) ด้านการพัฒนาทางจิตใจ และ 4) ด้านการพัฒนาด้านปัญญา 5) ปัจจัยผลกระทบ (Impact) ผลกระทบที่ตามมาก็คือ วัด บ้าน โรงเรียน ได้รับประโยชน์จากการศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ และเกิดความสมานฉันท์ร่วมมือกันพัฒนาศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์และสังคมตามวิถีพุทธอย่างต่อเนื่อง มีความเชื่อมั่นว่า ศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์จะช่วยแก้ปัญหาศีลธรรมในเด็กและเยาวชนไทยในปัจจุบัน 6) การพัฒนาศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์รับประชาคมอาเซียน 1) สร้างแนวคิด“วิถีพุทธ วิถีอาเซียน” สอนวิชาธรรมศึกษาตรี โท เอก รวมทั้งพัฒนาทักษะเรื่องภาษาอังกฤษและภาษาที่ 3 ให้เหมาะสมกับสถานภาพของผู้เรียนในศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ 2) พัฒนารูปแบบวิถีชีวิต (Way of Life) ของเยาวชนไทย ให้เป็นคนรุ่นใหม่ที่มีการศึกษาทั่วถึง ทันโลก และมีคุณธรรมจริยธรรม 3) มีความรู้เกี่ยวกับประชาคมอาเซียน ในลักษณะ “รู้เขารู้เรา รบร้อยครั้ง ชนะร้อยครั้ง” 4) ปรับปรุงและจัดทำหลักสูตรตำราเรียนของศูนย์ฯ เน้นความเป็นสากล ควบคู่กับเรื่องวิถีชีวิตและวัฒนธรรม 7) ปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินงานศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ ประกอบด้วย 1) ปัญหาด้านบุคลากร 2) ปัญหาด้านวิชาการ 3) ปัญหาด้านงบประมาณ 4) ปัญหาด้านอาคารสถานที่และสิ่งแวดล้อม 5) ปัญหาด้านกิจการนักเรียน 6) ปัญหาด้านการสร้างความสัมพันธ์กับชุมชน บ้าน วัด และโรงเรียน 8) รูปแบบการบริหารงานของศูนย์ศึกษาพระพุทธศาสนาวันอาทิตย์ เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ต้องพัฒนาคุณภาพการศึกษาทั้งระบบ ได้แก่ ปัจจัยนำเข้า (Inputs) และกระบวนการ (Process) ได้แก่ หลักสูตร ครูและบุคลากรทางการศึกษา กระบวนการเรียนการสอน และการบริหารจัดการ เพื่อให้เกิดผลผลิต (Outputs) คือ การยกระดับคุณภาพการศึกษาของผู้เรียน บนพื้นฐานของวัฒนธรรมไทยให้มีมาตรฐานสูง มีคุณภาพในระดับสากล ผู้เรียนสามารถเผชิญปัญหาและการเปลี่ยนแปลง เพื่อดำรงตนในสังคมได้อย่างดีมีความสุขร่วมรับผิดชอบพัฒนาชุมชนประเทศชาติ และมีชีวิตอยู่ในสังคมโลกได้อย่างมีความสุข

Abstract: The research entitled “The Study of Administration Model of Buddhist Sunday Schools in Nakhonpathom Province”, had three main objectives; 1) To study the background and the administrative model of the Buddhist Sunday Schools. 2) To study the administrative model the Buddhist Sunday Schools in Nakhonpathom Province. And 3) to propose the administrative model of the Buddhist Sunday Schools in Nakhonpathom Province. The researcher had applied a qualitative approach through documentary investigation and in-depth interviews conducted with one hundred and fifty four informants in total containing twenty two administrative monks, fifty five full-time monks/teachers, fifty five students and twenty two parents for clearer perspectives on the administration of Buddhist Sunday Schools. The results revealed that: 1. In the area of context, the Buddhist Sunday Schools applied the Buddhist Dhamma principles of tri-sikkha: sila, Samadhi and panna, to implant morality among children and Buddhist believers in order to bring peace, wisdom, understanding causes and conditions, and to fathom social trends covering the development of all life dimensions for the genuine benefits of societies. 2. In the area of input, the Buddhist Sunday Schools organized five inputs, i.e. 1) personnel, 2) management, 3) the curriculum preparation, 4) the Buddhist Sunday School environments and 5) the community involvement with the Buddhist Sunday School. 3. In the area of process, the teaching process was based on the Buddhist teaching principles and the learning principles of the 21st Century to develop the three domains, i.e., 1) the cognitive domain emphasizing to spark knowledge and to enable to solve problems; 2) the affective domain focusing on Buddhist attitudes and values; and 3) the psychomotor domain aimed at applicability or the effective performance based on the principles of behavioral sciences. 4. In the area of output, the quality of the graduates had to be “the intellectual” and “the good” persons with developed domains of 1) the physical development 2) the social development 3) the mental development and 4) the intellectual development. 5. In the area of impact, the consequences were temples, homes and schools gained benefits from the Buddhist Sunday Schools and raised endless mutual harmony between the Buddhist Sunday Schools and societies in the Buddhist way with the confidence that the Buddhist Sunday Schools would help solve the moral problems among the Thai children and youth. 6. Developing the Buddhist Sunday Schools to meet AEC was 1) to spark the idea of “the Buddhist Way - the ASEAN Way”, teaching the Dhamma Studies at the levels of Bachelor, Master and Doctoral degrees while developing English skills and the third language; 2) to develop the model of the way of life for the Thai youth as the new generation equipped with education availability, world-edge, and morality; 3) to acquire knowledge of AEC by strategizing “One who knows the enemy and knows himself will not be in danger in a hundred battles” ; and 4) to improve and to prepare the curriculums and textbooks of the School emphasizing universalism in associate with way of life and culture. 7. Problems and limitations in running the Buddhist Sunday Schools were 1) the personnel, 2) academics, 3) budget, 4) establishments and environments, 5) student affairs, and 6) relations-built with the community, homes and schools. 8. The administrative model of the Buddhist Sunday Schools was for sustainable development and to develop the entire system of the education quality. Those were the inputs and the process i.e. curriculums, teachers, education personnel, learning process and management to gain outputs, which leveraged the high quality education of the students based on the Thai culture and international standards. The students would be enabled to encounter problems and changes to be well settled in societies and sharing responsibility in developing the national communities and living in the global community happily.

Mahachulalongkornrajavidyalaya University. Center Library

Address: AYUTTHAYA

Email: library@mcu.ac.th

Name: พิเชฐ ทั่งโต

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระครูสังฆรักษ์เกียรติศักดิ์ กิตฺติปญฺโญ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาโยตะ ปยุตฺโต

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2555

Modified: 2568-10-11

Issued: 2558-09-24

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาการจัดการเชิงพุทธ

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	653-พระปลัดประพจน์ สุปภาโต (อยู่สำราญ).pdf	6.04 MB

ใช้เวลา

0.036299 วินาที