การอภัยโทษ : ศึกษาหลักการพิจารณาตัวผู้ต้องโทษเป็นรายบุคคลและนโยบายทางอาญา

Legal consideration on pardon : the study on the principles of individualization and criminal policy

Name: ยุพาวดี ปานช่วย

ThaSH: อภัยโทษ -- กฎหมายและระเบียบข้อบังคับ -- วิจัย

Classification :.DDC: 345.077

ThaSH: กระบวนการกำหนดโทษคดีอาญา -- วิจัย

Abstract: การอภัยโทษ การนิรโทษกรรม การล้างมลทิน การลดวันต้องโทษ และพักการลงโทษเป็นมาตรการทางกฎหมายที่รัฐใช้แก้ไขความผิดพลาด หรือเพื่อผ่อนคลายความตึงเครียดในกระบวนการยุติธรรม โดยวัตถุประสงค์ของแต่ละมาตรการนั้นมีความแตกต่างกัน กล่าวคือ ในส่วนของมาตรการอภัยโทษ รัฐจะยกโทษ หรือลดโทษให้แก่ผู้กระทำความผิดที่ศาลมีคำพิพากษาถึงที่สุดแล้ว แต่ไม่มีผลลบล้างคำพิพากษา หากผู้กระทำความผิดกระทำความผิดอาญาขึ้นใหม่ ย่อมไม่ตัดอำนาจของศาลที่จะเพิ่มโทษ หรือไม่รอลงอาญา โดยการอภัยโทษไม่มีผลลบล้างประวัติอาชญากร การนิรโทษกรรม เป็นการยกเว้นความผิดอาญาเสมือนว่าผู้กระทำความผิดไม่เคยต้อง คำพิพากษา ศาลจึงไม่อาจเพิ่มโทษแก่ผู้กระทำความผิดที่ได้รับการนิรโทษกรรมแล้วต่อมากระทำความผิดซ้ำอีก ซึ่งศาลอาจใช้วิธีการรอลงอาญาได้ ทั้งนี้ การนิรโทษกรรมมีผลลบล้างประวัติอาชญากร แต่ผู้ที่ได้รับนิรโทษกรรมยังคงต้องรับผิดในทางแพ่งในการกระทำความผิดต่อบุคคลที่สาม การล้างมลทิน ผลที่ผู้กระทำความผิดจะได้รับจากการล้างมลทิน คือ ไม่มีผลต่อคดีแพ่งที่เกี่ยวกับบุคคลที่สาม แต่ส่งผลให้ความผิดอาญาและความผิดทางวินัยถูกลบล้าง เมื่อมีการรับโทษมาแล้ว หากผู้กระทำความผิดขึ้นใหม่ ศาลย่อมไม่อาจเพิ่มลด หรือมีคำสั่งไม่รอลงอาญาได้ เพราะแม้การกระทำความผิดจะถูกลบล้าง แต่มิได้หมายความว่าทะเบียนประวัติอาชญากรจะถูกลบล้างไปด้วย ในส่วนของการลดวันต้องโทษนั้น ผู้กระทำความผิดจะได้รับการปล่อยตัวออกมาจากเรือนจำก่อนครบกำหนดเวลาตามคำพิพากษาของศาล และการลดวันต้องโทษไม่มีผลลบล้างการกระทำความผิดตามคำพิพากษา ซึ่งเรียกว่าเป็นการ “ยกเว้นโทษ” นั่นเอง โดยองค์กรราชทัณฑ์จะต้องมีการกำหนดเงื่อนไขที่เหมาะสมบางประการ หากผู้กระทำความผิดทำผิดเงื่อนไขก็จะถูกจำกุมขังในเรือนจำ และต้องจำคุกในเวลาที่ได้รับการลดโทษ และพักการลงโทษ ผลที่ผู้กระทำความผิดจะได้รับจากการพักการลงโทษ คือ มีผลเช่นเดียวกับการลดวันต้องโทษ กล่าวคือ เป็นการยกเว้นโทษโดยมีเงื่อนไขกำหนด ถ้าผู้ต้องโทษไม่ประพฤติผิดเงื่อนไขก็จะได้รับการยกเว้นโทษ แต่ถ้าทำผิดเงื่อนไข ก็จะต้องกลับมารับโทษจำคุกตามคำพิพากษาที่เหลืออยู่ต่อ โดยมิต้องดำเนินคดีอีก การอภัยโทษมีที่มาจากพระราชอำนาจของพระมหากษัตริย์หรือประมุขของรัฐ เพื่อประทานความกรุณาแก่ผู้กระทำความผิด ซึ่งนานาอารยประเทศ ได้นำการอภัยโทษไปใช้เพื่อแก้ไขฟื้นฟูปรับปรุงตัวแก้ไขความผิดพลาดของกระบวนการยุติธรรม บรรเทาความรุนแรงของโทษ และผ่อนคลายความตึงเครียดของการบังคับใช้กฎหมาย ซึ่งเจตนารมณ์ของการอภัยโทษก็เพื่อให้ผู้กระทำความผิดให้กลับคืนสู่สังคมและใช้ชีวิตในสังคมได้ปกติสุข ทั้งนี้ การอภัยโทษอยู่บนแนวคิดของความเมตตากรุณาปราณีอันมาจากอธิปัตย์หรือประมุขแห่งรัฐ โดยเป็นพระราชอำนาจที่เด็ดขาดของพระมหากษัตริย์ไทยเพียงพระองค์เดียวมาตั้งแต่สมัยโบราณกาลจนถึงยุคปัจจุบัน และ มีวิวัฒนาการที่สอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงของบ้านเมืองในแต่ละยุคสมัย นอกจากแนวความคิดที่พระมหากษัตริย์ทรงเป็นที่มาของความยุติธรรมอันเป็นแนวความคิดของการใช้พระราชอำนาจ ในการพระราชทานอภัยโทษอันเป็นที่ประจักษ์โดยทั่วไปแล้ว ยังมีแนวความคิดแบบ“พ่อปกครองลูก” อันเป็นรูปแบบการปกครองในยุคสุโขทัยตอนต้นซึ่งพระมหากษัตริย์ทรงดำรงพระองค์มั่นอยู่ในทศพิศราชธรรมและปรับเปลี่ยนให้เข้ากับแนวความคิด “เทวราช” และ “เจ้าชีวิต”ในสมัยกรุงศรีอยุธยา ซึ่งพระมหากษัตริย์เป็นผู้ทรงพระราชอำนาจเด็ดขาดเหนือชีวิตได้อย่างสนิทสนมกลมกลืน อย่างไรก็ตาม แนวความคิดแบบธรรมราชา “พ่อปกครองลูก” ได้กลับมามีบทบาทอีกครั้งในสมัยกรุงธนบุรีและทวีความสำคัญยิ่งขึ้นเป็นลำดับในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์เรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่งการใช้พระราชอำนาจดังกล่าวมิได้เป็นเครื่องมือในการแก้ไขความผิดพลาดของกระบวนการยุติธรรมที่ขจัดปัดเป่าความทุกข์เข็ญของราษฎรเท่านั้น หากยังเป็นเสมือน “ห่วงทอง” ที่คล้องสานความสัมพันธ์ระหว่างพระมหากษัตริย์กับพสกนิกรของพระองค์ให้กระชับแน่นแฟ้น มาอย่างยาวนานนับพันปี วัตถุประสงค์ที่แท้จริงของการอภัยโทษ คือ เพื่อพิจารณาความเหมาะสมผู้กระทำความผิดที่มีพฤติกรรมที่ดีขึ้นและสมควรได้รับการอภัยโทษ ให้สามารถกลับไปใช้ชีวิตในสังคมได้ตามปกติ โดยไม่คิดจะกระทำความผิดซ้ำอีก เนื่องจากในปัจจุบันการพระราชทานอภัยโทษถูกนำไปใช้โดยไม่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ที่แท้จริง ดังนั้นจึงต้องพิจารณาการอภัยโทษให้เหมาะสมกับตัวบุคคล โดยพิจารณาตัวผู้ต้องโทษเป็นรายบุคคล กล่าวคือ นอกจากการพิจารณาบุคลิกภาพ ภูมิหลัง และลักษณะนิสัยของผู้กระทำความผิดแล้ว ยังต้องมีการรวบรวมข้อเท็จจริงเกี่ยวกับตัวผู้กระทำความผิดหรือจำเลย ซึ่งเป็นสาระสำคัญอันไม่อาจแยกจากการพิจารณาอภัยโทษได้ เนื่องจากประวัติของผู้กระทำความผิด พฤติกรรม และสิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวข้อง เป็นสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อการพิจารณาตามหลัก Individualization โดยมุ่งเน้นการเสาะหาข้อเท็จจริงของผู้กระทำความผิดดังกล่าว และต้องกระทำอย่างกว้างขวาง เพื่อให้ทราบถึงประวัติ เหตุการณ์แวดล้อม และพฤติกรรมของผู้กระทำผิด เพื่อมุ่งเน้นให้เกิดความเป็นธรรมในการอภัยโทษ ทั้งนี้ ต้องอาศัยสภาวะทางสังคมและบุคลิกภาพลักษณะของผู้กระทำผิดมาเป็นส่วนประกอบในการพิจารณา อันจะเป็นประโยชน์ต่อการอภัยโทษแก่ผู้กระทำความผิดให้เหมาะสมและเป็นธรรม การอภัยโทษนอกจากต้องพิจารณาตัวผู้ต้องโทษเป็นรายบุคคลในส่วนที่เป็นอัตถวิสัยแล้วยังต้องคำนึงถึงนโยบายทางอาญา (Criminal Policy) ซึ่งนโยบายทางอาญาจะผันแปรในรูป หรือทิศทางใดนั้น ย่อมถูกจำกัดโดยอิทธิพลทางวัฒนธรรม ค่านิยม ปัจจัยแวดล้อมทางเศรษฐกิจ และการเมืองของสังคมนั้นเป็นพื้นฐาน ซึ่งการกำหนดนโยบายก็เพื่อนำมาเป็นแนวทางในการป้องกันและปราบปรามการกระทำความผิด โดยบุคคลใดสมควรได้รับการอภัยโทษหรือไม่นั้น ย่อมขึ้นอยู่กับนโยบายทางอาญาของรัฐ ซึ่งรัฐสามารถกำหนดให้สอดคล้องกับสภาวะทางสังคมในขณะนั้นได้ ดังนั้น เพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ที่แท้จริงของการอภัยโทษไม่ว่าจะเป็นการอภัยโทษเป็นการทั่วไป หรือเป็นการอภัยโทษเฉพาะราย จึงควรนำหลักการพิจารณาตัวผู้ต้องโทษเป็นรายบุคคล (Individualization) ในส่วนที่เป็นอัตถวิสัยของผู้กระทำความผิดมาพิจารณา ประกอบกับนำนโยบายทางอาญา (Criminal Policy) ของรัฐในส่วนที่เป็นภาวะวิสัย มาพิจารณาประกอบการอภัยโทษให้แก่ผู้กระทำความผิด

มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์. ศูนย์สนเทศและหอสมุด.

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@dpu.ac.th

Name: สุรศักดิ์ ลิขสิทธิ์วัฒนกุล

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Modified: 2558-01-20

Created: 2556

Issued: 2557-11-20

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: วพ345.077 ย419ก

tha

DegreeName: นิติศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: กฏหมายอาญาและกระบวนการยุติธรรมทางอาญา

Grantor: มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์

©copyrights มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	Cover.pdf	420.07 KB	38	2023-05-09 15:25:10
2	ABS.pdf	348.08 KB	37	2023-05-09 15:25:14
3	Chap_1.pdf	346.12 KB	36	2023-05-09 15:25:50
4	Chap_2.pdf	920.78 KB	30	2023-05-09 15:25:55
5	Chap_3.pdf	705.53 KB	26	2023-05-09 15:26:21
6	Chap_4.pdf	593.16 KB	19	2023-05-09 15:26:27
7	Chap_5.pdf	366.34 KB	23	2023-05-09 15:26:52
8	App-bip.pdf	419.85 KB	15	2023-05-09 15:26:57
9	App.pdf	400.74 KB	19	2023-05-09 15:27:02
10	Vita.pdf	299.62 KB	15	2023-05-09 15:27:09

ใช้เวลา

0.249354 วินาที