แนวทางการอนุรักษ์กีฬาพื้นบ้านในภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขงตอนล่าง

The Ways of Preservation of Traditional Sports in the South of Mekong Region

Name: นายวินัย จำปาอ่อน

keyword: การอนุรักษ์กีฬาพื้นบ้าน

ThaSH: กีฬาพื้นบ้าน

Classification :.DDC: 793

Abstract: การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ของการศึกษาเพื่อศึกษาความหลากหลายของกีฬาพื้นบ้านลุ่มแม่น้ำโขงตอนล่างและแนวทางในการอนุรักษ์กีฬาพื้นบ้าน เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร การเก็บข้อมูลภาคสนาม โดยการสำรวจ การสังเกต การสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่มและการประชุมเชิงปฏิบัติการและนำข้อมูลมาทำการวิเคราะห์โดยวิธีพรรณนาวิเคราะห์ การเก็บรวบรวมข้อมูลดำเนินการในพื้นที่ 3 จังหวัดประกอบด้วย จังหวัดมุกดาหาร อำนาจเจริญ และอุบลราชธานี ผู้ให้ข้อมูลคนสำคัญ (key Informants) เกี่ยวกับความรู้ ภูมิปัญญาของกีฬาพื้นบ้านคัดเลือกโดยวิธีการแบบเจาะจง ประกอบด้วย ผู้ทรงคุณวุฒิด้านกีฬาพื้นบ้านและด้านศิลปวัฒนธรรม จำนวน 15 คน ได้แก่ ปราชญ์ชาวบ้าน ครูภูมิปัญญาท้องถิ่น ผู้เชี่ยวชาญด้านการเล่นกีฬาพื้นบ้าน นักอนุรักษ์วัฒนธรรมท้องถิ่น และเจ้าหน้าที่รัฐ จำนวน 24 คน ประกอบด้วย ผู้อำนวยการการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัด เจ้าหน้าที่การท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัด เจ้าหน้าที่หน่วยงานของรัฐในชุมชนด้านการส่งเสริมกีฬา ผู้นำชุมชน หน่วยส่งเสริมอนุรักษ์วัฒนธรรมท้องถิ่น นอกจากนี้ยังมีกลุ่มผู้เล่นกีฬาพื้นบ้าน จำนวน 21 คน ประกอบด้วย ประชาชน เยาวชน นักเรียน นักศึกษาผู้สนใจกีฬาพื้นบ้านอีกด้วย การวิเคราะห์ข้อมูลดำเนินการโดยการวิเคราะห์เนื้อหาและจัดหมวดหมู่ข้อมูลโดยใช้วิธีการเชิงเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า 1. ด้านความหลากหลายของกีฬาพื้นบ้านในภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขงตอนล่าง พบว่า มีความหลากหลายของประเภทของกีฬาทั้งหมด 33 ประเภทดังนี้ (1) กระโดดเชือก (2) ขาโถกเถก (3) ขี่ม้าชนกัน (4) ขี่ม้าส่งเมือง (5) แข่งเรือ (6) ชักเย่อ (7) ซ่อนแอบ (8) เดินกะลา (9) ตีคลี (10) เตย (11) เต๊ะปี๊บ (12) บักอี่ (13) เป่ากบ (14) ปิดตาตีหม้อ (15) ปืนก้านกล้วย (16) มวยไทย (17) มอญซ่อนผ้า (18) ม้าก้านกล้วย (19) ม้าหลังโปก (20) ไม้โผละ (21) เรือบก (22) รีรีข้าวสาร (23) วิ่งกะลา (24) วิ่งกระสอบ (25) วิ่งชิงธง (26) วิ่งตะขาบ (27) วิ่งเปี้ยว (28) วิ่งผลัดลูกโป่ง (29) วิ่งสามขา (30) เสือกินวัว (31) หมากเก็บ (32) หมากกิ้งล้อ และ (33) อีตักอีแตน 2. ด้านแนวทางการอนุรักษ์กีฬาพื้นบ้าน สามารถสรุปแนวทางการอนุรักษ์ได้ 3 แนวทางดังนี้ 2.1 การจัดการศึกษา การให้ความรู้กับเยาวชนและผู้สนใจทั่วไปโดยการจัดให้มีเอกสารตำรา อธิบายวิธีการเล่นกีฬาพื้นบ้านอย่างเป็นระบบ จัดให้มีการสาธิตวิธีการเล่นที่ถูกต้อง ตามรูปแบบการเล่นดั้งเดิม จัดหาวัสดุอุปกรณ์การเล่นกีฬาพื้นบ้านทดแทนวัสดุแบบเดิม และจัดให้มีหลักสูตรกีฬาพื้นบ้านในสถานศึกษา 2.2 การเผยแพร่กีฬาพื้นบ้าน จัดให้มีการประชาสัมพันธ์ จัดให้มีการแข่งขันในลักษณะของงานประจำปี และจัดให้กีฬาพื้นบ้านเป็นวัฒนธรรมที่กลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตโดยมีงบประมาณสนับสนุน 2.3 การสร้างเครือข่ายการอนุรักษ์กีฬาพื้นบ้าน ทั้งด้านความรู้ภูมิปัญญากีฬาพื้นบ้าน วิธีการถ่ายทอดมรดกทางภูมิปัญญากีฬาพื้นบ้าน การจัดงบประมาณสนับสนุนส่งเสริมการเล่น การสาธิต การจัดการแข่งขัน การร่วมมือในการอนุรักษ์จากกลุ่มปราชญ์ชาวบ้านด้านกีฬาพื้นบ้าน ผู้เล่นกีฬาพื้นบ้านและเจ้าหน้าที่รัฐในทุกภาคส่วนที่มีความเกี่ยวข้องกับกีฬาพื้นบ้าน This qualitative research aimed to study a variety of traditional sports in the South of Mekong Region and to explore the ways to preserve the traditional sports. It employed the study of documents and field-note data collection, that is, survey, observation, interview, focus-group discussion, and operational seminar in the areas of 3 provinces namely Mukdaharn, Amnartcharoen and Ubonratchathani provinces. The key informants giving knowledge about traditional sports, selected by means of a purposive sampling method, included 15 experts on traditional sports and arts and culture consisting of local scholars, local wisdom teachers, traditional sports experts, local culture preservationists, 24 governmental officials involving directors of provincial tourism and sports, provincial tourism and sports authorities, community sports promotion officials, community leaders, cultural promotion and preservation authorities, and 21 traditional sports players and interests including people, youths, and students. Data analysis was carried out through content analysis and qualitative categorization methods. The research findings were as follows: 1. For the variety of traditional sports in the South of Mekong Region, 33 types of local sports were found. They included the following: (1) ‘Kradoochueg,’ (2) ‘Tok-tek,’ (3) ‘Kheema Chongan,’ (4) ‘Kheemar Songmueng,’ (5) ‘Khang Rue,’ (6) ‘Chakkayer,’ (7) ‘Son-Aeb,’ (8) ‘Dern Gala,’ (9) ‘Tee-Klee,’ (10) ‘Tei,’ (11) ‘Te-Pib,’ (12) ‘Bug-Eie,’ (13) ‘Pua-Gob, (14) ‘Pidta Temoh,’ (15) ‘Pren Garngluay,’ (16) ‘Muaythai,’ (17) ‘Mon Sonpa,’ (18) ‘Mar Garnguay,’ (19) ‘Mar Langpok,’ (20) ‘Maiplo,’ (21) ‘ Rue Bog,’ (22) ‘Re-re-Khawsarn,’ (23) ‘Wing Gala,’ (24) ‘ Wing Grasob,’ (25) ‘Wing Ching Tong,’ (26) ‘Wing Takaab,’ (27) ‘Wingpiew,’ (28) ‘Wingplad Lookpong,’ (29) ‘Wing Samkha,’ (30) ‘Sue Ginwua,’ (31) ‘Mak Geb,’ (32) ‘Mak Ginglor,’ and (33) ‘E-tuk E-tan.’ 2. In terms of the ways of traditional sports preservation in the South of Mekong Region, the following were found. 2.1 Provision of Education, the youths and interest people should be educated and equipped with texts and manuals about traditional sports and how to play them. Demonstration of traditional sports playing should be promoted as well as sufficient playing materials. The educational institutes should construct the curriculum of the traditional sports and provide it for their students. 2.2 Promotion of the traditional sports, public relations, annual competition, including putting the sports into people’s lifestyles and cultures and budget support should be taken into consideration. 2.3 Construction of social network in the preservation of the traditional sports, the knowledge and skill of the traditional sports were likely to be passed onto current generation through the traditional sports preservation networks. The support in budget, playing promotion, demonstration, and competition among the networks including the cooperation and participation of all involved bodies were likely to make the preservation of the traditional sports possible.

มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี

Address: อุบลราชธานี

Email: info.lib@ubru.ac.th

Name: ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.อนุชา เพียรชนะ

Role: ประธานกรรมการที่ปรึกษา

Name: ดร.เรืองเดช เขจรศาสตร์

Role: กรรมการที่ปรึกษา

Created: 2012

Modified: 2556-05-16

Issued: 2013

Issued: 2556-05-08

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

Spatial: ไทย

DegreeName: ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: ยุทธศาสตร์การพัฒนาภูมิภาค

Grantor: มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี

©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	titlepage.pdf	312 KB	82	2025-10-02 22:54:06
2	abstract.pdf	414.42 KB	91	2025-10-02 22:15:32
3	content.pdf	329.59 KB	69	2025-10-02 22:55:41
4	chapter 1.pdf	218.35 KB	96	2025-10-02 22:55:56
5	chapter 2.pdf	912.35 KB	93	2025-10-02 22:56:14
6	chapter 3.pdf	216.61 KB	66	2025-10-02 22:56:34
7	chapter 4.pdf	1.46 MB	88	2025-10-02 22:56:46
8	chapter 5.pdf	220.35 KB	60	2025-10-02 22:57:02
9	bibliography.pdf	224.25 KB	55	2025-10-02 22:57:20
10	appendix.pdf	1.42 MB	70	2025-10-02 22:57:31
11	biodata.pdf	170.83 KB	46	2025-10-02 22:57:47

ใช้เวลา

0.086765 วินาที