A model of eye care for the elderly by community-based nursing in Pakthongchai district, Nakhonratchasima

การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพตาสำหรับผู้สูงอายุในชุมชนโดยใช้ชุมชนเป็นฐาน อำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา

Name: Patama Vajamun

LCSH: Aged -- Thailand -- Nakhonratchasima

LCSH: Eye -- Care and hygiene

LCSH: Eye -- Care and hygiene -- Thailand -- Nakhonratchasima

LCSH: Participation

Abstract: Blindness is one of the first five causes of handicap in the world. Most cases of the blindness in the elderly population are due to cataract . The purpose of this study was to developed a model based on self-care nursing theory and community participation concept in order to enhance eye care knowledge and the practice of eye care in the elderly. This action research which was community-based, involveed five steps as follows: assessing data and asset, agreeing on the goal, planning, and generating the plan, implementation and monitoring and evaluation. In step 1, data were collected by the researcher and stakeholders participating in the activities which were comprised of home visit for interviewing the elderly and their family members, group discussions about elderly eye health, use of eye care service and the constraints involved in practicing eye care or access to eye care service, expectations of eye care in the community, and analysis of the data to select problems to be solved. Step 2 included agreeing on goal setting by stake-holders, and discussion for solving problems by the elderly, community leader, health center staff and VHVs. Step 3 comprised planning by stake-holders, agreeing to take part in the activities, and understanding of the plan among participants. Step 4 was Implementation of the plan. The activities were as follows; health staff and the researcher prepared teaching media and instruments for testing Visual Acuity., taught primary eye care to the elderly and VHVs. VHVs were trained to screen eye problems of the elderly and the elderly with poor V.A. were advised to go to health centers. In Step 5, Monitoring and evaluation were conducted by reflective feeling of participants in each step including suggestions for re-planing by interview, questionnaire and discussion. Results showed that after elderly eye examination, 30 out of 846 were referred to health centers and ophthalmologist. Health center staff and community leaders planned for continuing basic eye care by examining the elderly every year on the elderly day (April,14).Researchers learned how to work with multisectors effectively by communitybased nursing. Descriptive analysis, and Repeated Measure Analysis were used for quantitative analysis of data of knowledge and practice of eye care of the elderly and VHVs, knowledge of eye care were increased p<0.05 while eye care practice was improved in certain aspects only, markedly in visit to ophthalmologist and self V.A. test and remained unchanged used sunglass. Qualitative data were analyzed by content analysis method. The findings showed that blindness rate was 3.5% .Stake-holders participated in the process of assessing and asset of the elderly eye health data and resources for eye care service, agreed to improve elderly eye care in the community, planned to meet the goals of improved eye care by teaching the elderly and VHVs about primary eye care including training of VHVs to screen eye problems by testing V.A. The elderly who had poor V.A were referred to health centers, monitoring evaluation were conducted by reflective feeling of participants and re-planned by discussion and suggestion. The study suggested that each district should have a policy to improve elderly eye care by community-based nursing to enhance their abilities of self care through community participation concepts. The finding should be further evaluated in other communities with different characteristics.

Abstract: การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม เพื่อพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพตาผู้สูงอายุในชุมชน โดยคน ในชุมชน ผู้สูงอายุและอาสาสมัครสาธารณสุขประจำ หมู่บ้านมีส่วนร่วม ซึ่งมีแนวคิดที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ การดูแลตนเองของโอเรม โดยใช้การพยาบาลระบบสนับสนุนให้ความรู้และแนวคิดการมีส่วนร่วมของชุมชน โดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม แบ่งเป็น 5 ขั้นตอนดังนี้ การประเมินสถานการณ์ปัญหาความต้องการและแหล่งทรัพยากร การร่วมกันกำ หนดเป้าหมาย การวางแผน และการทำ ความเข้าในแผนปฏิบัติการ ดำ เนินการตามแผน การกำ กับและประเมินผล ผลจากการรวบรวมข้อมูลปัญหาความ ต้องการด้านการสุขภาพตาผู้สูงอายุ การจัดบริการดูแลสุขภาพตาในชุมชน การใช้บริการดูแลสุขภาพตาของผู้สูงอายุและความ ต้องการให้มีบริการดูแลสุขภาพตาผู้สูงอายุในชุมชน รวมทั้งแหล่งทรัพยากรในชุมชน จากการสำ รวจและการประชุมกลุ่มของผู้เกี่ยว ข้องกับการดูแลสุขภาพตาผู้สูงอายุในชุมชน ได้แก่ ผู้สูงอายุ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำ หมู่บ้าน ผู้นำ ในชุมชน ประธานชมรม ผู้สูงอายุและเจ้าหน้าที่สาธารณสุขประจำ สถานีอนามัยตะคุ ประเด็นปัญหาและความต้องการที่จะปรับปรุงการดูแลสุขภาพตาผู้สูง อายุในชุมชนคือการเพิ่มความรู้และทักษะเรื่องการดูแลสุขภาพตาเบื้องต้นแก่ผู้สูงอายุและอาสาสมัคร สาธารณสุขประจำ หมู่บ้าน โดยให้มีการสอน การให้ความรู้ทางหอกระจายข่าวในหมู่บ้าน จัดให้มีการฝึกวัดสายตาและตรวจตาแบบง่าย ๆ ให้ผู้สูงอายุ ตลอด จนการให้คำ แนะนำ การปฏิบัติตัวเมื่อสายตาผิดปกติและการดูแลเสุขภาพตาเบืองต้น สำ หรับผู้สูงอายุเน้นการดูแลสุขภาพตาตนเอง ส่วนอาสาสมัครสาธารณสุขเน้นการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน นอกจากนั้นต้องมีการจัดระบบการติดต่อสื่อสารและการประสานงาน เพื่อสนับสนุนการดูแลสุขภาพตาผู้สูงอายุในชุมชนระหว่างคนในชุมชนกับเจ้าหน้าที่สถานีอนามัย รวมทั้งระบบการส่งต่อและการ ติดตามผล การจัดสนับสนุนการดูแลสุขภาพตา การสะท้อนผลการเรียนรู้และการปฏิบัติ การประเมินและสรุปผลการดำ เนินการ การปรับปรุงแผนในการดำ เนินการต่อไป ทุกขั้นตอนใช้วิธีการประชุมอภิปราย การสัมภาษณ์และการสอบถาม สำ หรับการเลือกพื้น ที่ในระยะพัฒนารูปแบบตั้งเกณฑ์เป็นลักษณะชุมชนที่มีความเข้มแข็ง เมื่อได้รูปแบบแล้วจึงนำ รูปแบบที่พัฒนาขึ้นไปทดลองใช้ใน ชุมชนที่ยังไม่พัฒนาเป็นชุมชนเข้มแข็งแต่มีกลุ่มผู้นำ ชุมชนและอาสาสมัครสาธารณสุขประจำ หมู่บ้านที่มีความต้องการให้มีการดูแล สุขภาพผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นเช่นเดียวกัน โดยผู้สูงอายุและอาสาสมัครสาธารณสุขต้องเรียนรู้เรื่องการดูแลสุขภาพตาเพื่อดูแลสุขภาพตาตน เองและดูแลกันเองในชุมชน ทั้งด้านการส่งเสริมการดูแลสุขภาพโดยผู้นำ ชุมชนให้ความรู้แก่คนในชุมชนทางหอกระจายข่าว ด้าน การส่งเสริมสุขภาพตา การป้องกันโรคโดยมีการฝึกตรวจสายตากันเอง คัดคนที่สายตาผิดปกติให้ไปตรวจที่สถานีอนามัย เพื่อให้ส่ง ต่อไปรับการตรวจรักษาโดยจักษุแพทย์ มีการจัดระบบช่วยเหลือดูแลสุขภาพตากันเองอย่างต่เนื่อง โดยคนในชุมชน ส่วนเจ้าหน้าที่สา ธารณสุขมีบทบาทในการให้ความรู้ การสนับสนุน ให้คำ ปรึกษา ให้บริการ ประสานงานและกระตุ้นให้มีการจัดกิจกรรมการดูแล สุขภาพต่อไป ผลการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่าผู้สูงอายุเข้าร่วมกิจกรรม 846 คน ตรวจพบว่ามีสายตาผิดปกติขั้นตาบอด 30 คนคิดเป็น ร้อยละ 3.5 ถูกส่งมารับการตรวจรักษาต่อ ผู้สูงอายุและอาสาสมัครสาธารณสุขมีความรู้เรื่องการดูแลสุขภาพตางดีขึ้นแตกต่างกัน ระหว่างก่อนเหลังเข้าร่วมกิจกรรมในโครงการวิจัย ส่วนด้านการดูแลสุขภาพตาผู้สูงอายุและอาสาสมัครสาธารณสุขประจำ หมู่บ้านมี การดูแลดูแลสุขภาพตาของผู้สูงอายุในชุมชนได้ดีขึ้นบางด้าน ผู้นำ ชุมชนให้คำ แนะนำ การดูแลสุขภาพตาทางหอกระจายข่าวได้ รูป แบบการดูแลสุขภาพตาผู้สูงอายุในชุมชนมี 5 ขั้นตอน ดังนี้ การร่วมกันศึกษาปัญหาความต้องการและแหล่งทรัพยากรของชุมชน การ ตกลงกำ หนดเป้าหมายร่วมกันและแบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบ การกำ หนดแผนงานและการทำ ความเข้าใจในแผนปฏิบัติงาน การ ดำ เนินการตามแผนและสะท้อนผลการปฏิบัติ การประเมินผลและการปรับปรุงแผนการดูแลสุขภาพตาอย่างต่อเนื่อง กิจกรรมการดู แลสุขภาพตาที่สำ คัญ ได้แก่ การเตรียมสอน เตรียมสื่อการสอนและอุปกรณ์ การฝึกทักษะการวัดสายตา การให้คำ แนะนำ การปฏิบัติ ตัวเมื่อสายตาผิดปกติและการจัดบริการดูแลรักษา การช่วยเหลือสนับสนุนให้มีการดูแลสุขภาพตาอย่างเหมาะสม การให้คำ ปรึกษา การจัดระบบการติดต่อสื่อสารและประสานงานระหว่างคนในชุมชนและเจ้าหน้าที่สาธารณสุขและการติดตามประเมินผล จนเกิดการ กำ หนดการดูแลสุขภาพตาผู้สูงอายุในชุมชนอย่างต่อเนื่อง ข้อเสนอแนะจากการวิจัย ได้แก่ ควรมีนโยบายสนับสนุนให้พัฒนาศักยภาพประชาชนโดยมีสถานบริการสุขภาพระดับ ปฐมภูมิเป็นหลักในการดูแลสุขภาพตาเบื้องต้นได้อย่างมีประสิทธิภาพและต่อเนื่อง โดยใช้หลักการมีส่วนร่วมของผู้เกี่ยวข้องและมี ชุมชนเป็นฐาน มีการสนับสนุนให้ใช้ศักยภาพของชุมชนโดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุขมีบทบาทในการให้บริการ ช่วยเหลือสนับสนุน และกระตุ้นให้เกิดการดูแลสุขภาพตาตนเองให้ดีขึ้น ควรนำ รูปแบบการดูแลสุขภาพตาผู้สูงอายุในชุมชนโดยใช้ชุมชนเป็นฐานนี้ไป ประยุกต์ใช้กับชุมชนอื่น ๆ และศึกษาผลการประยุกต์ใช้รูปแบบการมีส่วนร่วมเพื่อส่งเสริมการดูแลสุขภาพตนเอง

Mahidol University

Address: NAKHON PATHOM

Email: liwww@mahidol.ac.th

Name: Sunee Lagampan

Role: Thesis Advisors

Created: 2003

Modified: 2553-06-09

Issued: 2010-02-01

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

ISBN: 9740442242

CallNumber: TH P294md 2003

eng

Spatial: Nakhonratchasima

DegreeName: Doctor of Public Health

Level: Doctoral Degree

Descipline: Public Health Nursing

Grantor: Mahidol University

©copyrights Mahidol University

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	4137612.pdf	67.08 MB	556	2025-05-31 14:31:25

ใช้เวลา

0.238585 วินาที