ประเพณีทำบุญหมู่บ้านของชาวไทยเขมร : กรณีศึกษาบ้านโคกใหม่ อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์

The Village Merit-Making Tradition of Thai-Khmer Ethnic Group in BanKokmai, Saub-district, Lahansai District, Buriram Province

Name: วรศักดิ์ ปญฺญาวุฑโฒ (ภาสดา)

keyword: วิทยานิพนธ์มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์

ThaSH: การทำบุญ -- วิจัย

Classification :.DDC: 294.35

ThaSH: พิธีทางศาสนาและพิธีกรรม

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีความมุ่งหมาย 1) เพื่อศึกษาประเพณีการทำบุญหมู่บ้านของชาวไทยเขมร บ้านโคกใหม่ในด้านองค์ประกอบ และขั้นตอนรูปแบบพิธีกรรม 2) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของประเพณีการทำบุญหมู่บ้านกับวิถีชีวิตของกลุ่มชาติพันธุ์ไทยเขมรบ้านโคกใหม่ ในด้านการสร้างความสามัคคี ความผูกพันรักท้องถิ่น และการเสริมสร้างความเข้มแข็งให้ชุมชน 3) เพื่อฟื้นฟูอนุรักษ์ประเพณีการทำบุญหมู่บ้านของชาวไทยเขมรโคกใหม่ โดยใช้ข้อมูลจากการศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับพิธีกรรมประเพณีและความเชื่อ ศึกษาข้อมูลภาคสนามด้วยการสังเกตและสัมภาษณ์จากผู้รู้ในท้องถิ่นผู้นำพิธีกรรมและผู้ร่วมพิธีกรรม จำนวน 45 คน ของชาวไทยเขมรบ้านโคกใหม่ จำนวน 3 หมู่บ้าน หมู่ที่ 3 หมู่ที่ 6 และหมู่ที่ 13 ผลการวิจัยมีดังนี้ 1. จากการศึกษาพบว่า ประเพณีทำบุญทำบุญหมู่บ้านของชาวไทยบ้านโคกใหม่ ตำบลสำโรงใหม่ อำเภอละหานทราย จังหวัดบุรีรัมย์ มีจุดมุ่งหมายสำคัญสำคัญของประเพณีพิธีกรรมอยู่ที่การกระทำเพื่อให้เกิดความสามัคคีของกลุ่มชนโดยปรากฏการณ์แสดงออกหลายประการ อาทิเช่น การกำหนดวัน เวลา ในการดำเนินงาน การกระทำเช่นนี้ได้ดำเนินมาตั้งแต่บรรพบุรุษจนถึงปัจจุบันไม่มีการเปลี่ยนแปลงตามกำหนดการดังกล่าวอันแสดงออกให้เห็นถึงความเป็นสังคมที่มีโครงสร้างเข้มแข็ง และมีความสามัคคีกันอย่างยิ่ง 2. จากการศึกษาพบว่าชาวบ้านโคกใหม่มีความเชื่อตามคำสอนของบรรพบุรุษ ประกอบด้วยกับความเชื่อที่ผู้ร่วมพิธีกรรมมีต่อสิ่งที่เคารพศรัทธา สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่มีอำนาจเหนือธรรมชาติ ถึงแม้ว่าความเชื่อนั้นไม่สามารถพิสูจน์ได้ก็ตามแต่ชาวไทยเขมรบ้านโคกใหม่เชื่อว่าเป็นการกระทำของผีสาง และสิ่งลี้ลับเหนือธรรมชาติดลบันดาลให้เป็นไปดังนั้นชาวไทยเขมรบ้านโคกใหม่ จึงได้หาสิ่งที่จะใช้ยึดเหนี่ยวจิตใจโดยการจัดพิธีกรรม เพื่อสร้างขวัญกำลังใจและช่วยป้องกันภัยอันตรายจากภูตผี ปีศาจและสิ่งลี้ลับเหนือธรรมชาติที่มรบกวน หรือรังควาญตนเองและคนในครอบครัวแม้ว่าในปัจจุบันชาวไทยเขมรบ้านโคกใหม่ จะมีการรับเอาวัฒนธรรมใหม่เข้ามาใช้ในการดำเนินชีวิตประจำวัน แต่ในสังคมของชาวไทยเขมรบ้านโคกใหม่จะมีการเปลี่ยนแปลงไปอย่างช้า ๆ โดยเฉพาะในด้านความเชื่อที่บรรพบุรุษได้ยึดถือสืบทอดมาจนปัจจุบัน กล่าวได้ว่า แทบจะไม่มีการเปลี่ยนแปลงไปตามกระแสวัฒนธรรมใหม่ เพราะความเชื่อในไสยศาสตร์ การนับถือผีสาง เทวดา และความเชื่อเหล่านี้ได้ผสมผสานสัมพันธ์กันกับความเชื่อในศาสนา พราหมณ์ และศาสนาพุทธในพิธีกรรมที่ปฏิบัติได้อย่างกลมกลืน ดังนั้น พิธีกรรม จึงมีความสำคัญต่อการดำรงอยู่ของสังคม การควบคุมความประพฤติของคนในสังคมให้อยู่ในกรอบศีลธรรมอันดี และก่อให้เกิดสังคมที่สงบสุขจากเหตุผลดังกล่าวจึงเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ก่อให้เกิดความผูกพัน จนกลายเป็นประเพณีที่ทุกคนต้องร่วมกันทำอย่างเต็มความสามารถ มีการจัดเตรียมภัตตาหารและถวายปัจจัยแด่พระภิกษุสงฆ์ และนำเอาเงินบริจาคเพื่อซื้อสิ่งของเครื่องใช้ที่มีความจำเป็นเข้าวัด สร้างสิ่งที่เป็นสาธารณะประโยชน์ในชุมชน เช่น วัด ศาลา ตลอดจนถนนหนทาง จากคนหนุ่มสาวที่ไปทำงานยังต่างถิ่นที่กลับมาทำบุญหมู่บ้านให้ได้รับการพัฒนาเป็นชุมชนที่เข้มแข็งต่อไปด้วยแรงสามัคคีร่วมแรงร่วมใจของคนในชุมชนทั้งยังทำให้สมาชิกชุมชนเกิดความภาคภูมิใจในชุมชนของตนที่มีวัฒนธรรมที่ดีงามและมีคุณค่าแก่การรักษาให้คงอยู่สืบไปแสดงให้เห็นถึงความเชื่อในประเพณีที่มีบทบาทสำคัญในการสร้างความสามัคคี และความผูกพันรักท้องถิ่น ด้วยหวังว่าจะทำให้ตนเอง และคนในหมู่บ้านประสบความสุขความเจริญ และสร้างความเข้มแข็งให้ชุมชน 3. ประเพณีทำบุญหมู่บ้านของชาวไทยเขมรบ้านโคกใหม่เป็นประเพณีที่ปฏิบัติกันสืบต่อกันมาเป็นเวลาอันยาวนานหลายสิบปี เป็นประเพณีที่ก่อให้เกิด ความสมานสามัคคีของคนในชุมชน ดังจะเห็นได้จากการที่สมาชิกในชุมชนแม้จะแยกย้ายไปทำงานในต่างจังหวัดเมื่อถึงวันประกอบพิธีทำบุญต่างก็เดินทางกลับมายังหมู่บ้านร่วมทำบุญ เพื่อให้เกิดความเป็นสิริมงคลมีความร่มเย็นเป็นสุข และเชื่อว่าดวงวิญญาณบรรพบุรุษจะคุ้มครองป้องกันให้พ้นจากภัยอันตรายทั้งปวง และในวันดังกล่าวสมาชิกชุมชนต่างร่วมแรงร่วมใจกันเสียสละทรัพย์สินและแรงงานในการพัฒนาชุมชนให้มีความเจริญก้าวหน้ามีความเข้มแข็งทำให้สมาชิกชุมชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น จากเหตุการณ์ดังกล่าวข้างต้นประชาชนในชุมชนมีความคิดเห็นตรงกันว่าเห็นสมควรที่จะต้องทำการอนุรักษ์ประเพณีทำบุญหมู่บ้านของชาวไทยเขมรบ้านโคกใหม่ให้คงอยู่สืบไป ด้วยการจัดกิจกรรมอย่างต่อเนื่องทุกปีให้เยาวชนได้มีส่วนร่วมในการสืบสานวัฒนธรรม รวมทั้งจัดทำเอกสารเผยแพร่ในรูปแบบต่าง ๆ รวมทั้งจัดทำเป็นหนังสืออ่านเพิ่มเติมในสถานศึกษา เป็นต้น

มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์. ศูนย์วิทยบริการ.

Address: บุรีรัมย์

Name: สมมาตร์ ผลเกิด

Role: ประธานกรรมการ

Name: สุนันทา วีรกุลเทวัญ

Role: กรรมการ

Name: ประกิจ จันตะเคียน

Role: กรรมการ

Created: 2551-09-01

Modified: 2554-01-31

Issued: 2553-11-23

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: วพ 294.35 ว287ป 2551

tha

DegreeName: ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: การวิจัยและพัฒนาท้องถิ่น

Grantor: มหาวิทยาลัยราชภัฎบุรีรัมย์

©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	mart5109wp_titlepage.pdf	77.48 KB	211	2025-07-17 12:39:11
2	mart5109wp_abstract.pdf	259.75 KB	254	2025-07-17 12:40:00
3	mart5109wp_acknowledgement.pdf	116.17 KB	145	2025-07-17 12:40:21
4	mart5109wp_content.pdf	234.31 KB	201	2025-07-17 12:40:38
5	mart5109wp_chapter1.pdf	231.09 KB	246	2025-07-17 11:09:40
6	mart5109wp_chapter2.pdf	1.92 MB	345	2025-07-17 11:09:55
7	mart5109wp_chapter3.pdf	167.49 KB	182	2025-07-17 11:09:06
8	mart5109wp_chapter4.pdf	2.57 MB	220	2025-08-19 13:05:28
9	mart5109wp_chapter5.pdf	1.25 MB	199	2025-08-19 13:06:19
10	mart5109wp_chapter6.pdf	838.22 KB	192	2025-08-19 13:06:52
11	mart5109wp_chapter7.pdf	743.59 KB	179	2025-07-17 12:43:02
12	mart5109wp_bibliography.pdf	433.06 KB	195	2025-08-05 13:11:17
13	mart5109wp_appendix.pdf	738.74 KB	172	2023-06-11 06:49:47
14	mart5109wp_biodata.pdf	43.28 KB	130	2023-06-11 06:50:13

ใช้เวลา

0.081616 วินาที