การจัดทำแผนยุทธศาสตร์พัฒนาเกษตรระดับหมู่บ้านแบบมีส่วนร่วมของหมู่ที่ 6 บ้านตลุกงาม ตำบลเทพนคร อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร

Particpatory aericultural development strategic planning at village level : Moo 6, Ban Thalookngam, Thepnakorn Subdistrict, Kamphaengphet province.

Name: สำราญ อุ่นบาง

keyword: แผนยุทธศาสตร์ - การมีส่วนร่วม

ThaSH: การพัฒนาการเกษตร - กำแพงเพชร

Classification :.DDC: 630.1 ส698ก

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพของหมู่บ้านแบบมีส่วนร่วม หมู่ที่ 6 บ้านตลุกงาม ตำบลเทพนคร อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร 2) เพื่อจัดทำแผนยุทธศาสตร์พัฒนาการเกษตรระดับหมู่บ้านแบบมีส่วนร่วม หมู่ที่ 6 บ้านตลุกงาม ตำบลเทพนคร อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร ประชากรที่ใช้ในการวิจัย คือ ประชาชนที่ประกอบอาชีพการเกษตร หมู่ที่ 6 บ้านตลุกงาม ตำบลเทพนคร อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร จำนวน 104 ครัวเรือน การพิจารณาคัดเลือกผู้แทนชุมชน โดยให้ที่ประชุมของหมู่บ้านเป็นผู้ดำเนินการคัดเลือกอาสาสมัครเป็นผู้แทนชุมชนเพื่อเข้าร่วมดำเนินการกับผู้วิจัย จำนวน 15 คน โดยมีชาย 9 และหญิง 6 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่การสังเกตการณ์แบบไม่มีส่วนร่วม การสัมภาษณ์แนวลึก และแบบสอบถาม วิธีการที่ใช้คือการสนทนากลุ่มย่อย วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิธีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ผลการวิจัยพบว่า 1. บ้านตลุกงาม หมู่ที่ 6 บ้านตลุกงาม ตำบลเทพนคร อำเภอเมืองกำแพงเพชร จังหวัดกำแพงเพชร จัดตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2516 อยู่ห่างจากตัวจังหวัดกำแพงเพชรไปตามถนนสายกำแพงเพชร – พิจิตร ระยะทาง 7 กิโลเมตร มีพื้นที่ถือครองทั้งหมด 4,375 ไร่ ลักษณะของพื้นที่เป็นพื้นที่ราบเรียบและราบลุ่มมีน้ำท่วมขังในฤดูฝน การใช้ประโยชน์ของพื้นที่แบ่งเป็นพื้นที่ประกอบการเกษตร 4,179 ไร่ ร้อยละ 95.5 พื้นที่อยู่อาศัย 87 ไร่ ร้อยละ 2 และพื้นที่สาธารณะประโยชน์ 109 ไร่ร้อยละ 2.5 สภาพของพื้นที่และคุณสมบัติของดิน มีความเหมาะสมสำหรับการปลูกพืชได้แก่ การทำนา และการปลูกพืชไร่ ประกอบกับมีแหล่งน้ำเพื่อใช้ในการเกษตรค่อนข้างอุดมสมบูรณ์ เพราะมีโครงการชลประทานสามารถส่งน้ำใช้ในพื้นที่การเกษตรได้ถึง 3,000 ไร่ และบ่อบาดาลน้ำตื้น จำนวน 145 บ่อ พืชเศรษฐกิจที่สำคัญ ได้แก่การทำนา 80 ครัวเรือน พื้นที่ 2,506 ไร่ ซึ่งมีการทำนาตลอดทั้งปี เฉลี่ย 2 ปี/ 5 ครั้ง และการปลูกพืชไร่ได้แก่ อ้อยโรงงาน 38 ครัวเรือน พื้นที่ 1,428 ไร่ กล้วยไข่ 9 ครัวเรือน พื้นที่ 57 ไร่ และข้าวโพดฝักสด 18 ครัวเรือน พื้นที่ 56 ไร่ สำหรับพืชชนิดอื่นๆ เช่น ส้มเขียวหวาน มะพร้าวน้ำหอม มีเกษตรกรพื้นที่อื่นมาปลูกในหมู่บ้าน ชุมชนมีรายได้ เป็นเงิน 41,033,286 บาท มาจากรายได้ภาคการทางการเกษตรเป็นเงิน 39, 141,486 บาท และรายได้นอกภาคการผลิตทางการเกษตร เป็นเงิน 1,891,800 บาท เฉลี่ยรายได้ของเกษตรกร เป็นเงิน 394,551 บาท/ครัวเรือน/ปี สำหรับรายจ่ายของชุมชนทั้งหมด 43,059,929 บาทโดยแบ่งเป็นรายจ่ายภาคการเกษตร เป็นเงิน 29,434,889 บาท และรายจ่ายนอกภาคการเกษตร ได้แก่รายจ่ายในครัวเรือนเฉลี่ยครัวเรือนละ 131,010 บาท จำนวน 104 ครัวเรือนรวมเป็นเงิน 13,625,040 บาท เฉลี่ยค่าใช้จ่าย ปีละ 414,037 บาท/ครัวเรือน/ปี วิเคราะห์รายได้และรายจ่ายของชุมชนแล้ว พบว่าเกษตรกรยังคงเป็นหนี้ เฉลี่ย 19,487 บาท/ครัวเรือน/ปี ปัญหาสำคัญด้านการผลิตที่สำคัญได้แก่ ในฤดูการทำนามีฝนตกปริมาณมากทำให้น้ำท่วมนาข้าวได้รับความเสียหายพื้นที่ 1,000 ไร่ ต้นทุนการผลิตการทำนาสูงเพราะมีการใช้ปุ๋ยเคมีในอัตรามากและแมลงศัตรูพืชระบาดเกษตรกรต้องใช้สารเคมีป้องกันและกำจัดศัตรูพืชเป็นจำนวนมาก ประกอบกับโครงการชลประทานยังไม่มีระบบส่งน้ำนำเข้าสู่นาของเกษตรกรทำให้เสียค่าใช้จ่ายในการซื้อน้ำมันเชื้อเพลิงสูบน้ำเพื่อนำน้ำเข้าพื้นที่การเกษตร 2. การจัดทำแผนยุทธศาสตร์พัฒนาการเกษตรของหมู่บ้าน ได้กำหนดวิสัยทัศน์ “ชลประทานดี เพิ่มผลผลิต ลดต้นทุนการผลิต ผลิตพืชปลอดสารพิษ ขายได้ราคาดี หมดหนี้สิน อยู่ดีกินดีแบบพึ่งพา ตนเอง” ประกอบด้วยพันธกิจ 3 พันธกิจได้แก่ 1) เพิ่มผลผลิตและลดต้นทุนการผลิต 2) บริหารกองทุนด้วยความโปร่งใสและมีส่วนร่วม 3) บริหารจัดการน้ำเพื่อการเกษตรอย่างมีประสิทธิภาพและมีส่วนร่วม วัตถุประสงค์ของการดำเนินงานแต่ละพันธกิจ ดังนี้ พันธกิจที่ 1 เพิ่มผลผลิตและลดต้นทุนการผลิต โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อเพิ่มผลผลิต ข้าวนาปีจาก 750 กิโลกรัม/ไร่ เป็น 800 กิโลกรัม/ไร่ และข้าวนาปรัง จาก 800 กิโลกรัม/ไร่เป็น 850 กิโลกรัม/ไร่ และลดต้นทุนการผลิตข้าวลงร้อยละ 10 ของต้นทุนปัจจุบัน โดยการใช้สารสกัดชีวภาพทดแทนการใช้สารเคมีและผลิตฮอร์โมนจากพืชทดแทนการใช้ปุ๋ยเคมี พันธกิจที่ 2 บริหารกองทุนด้วยความโปร่งใสและมีส่วนร่วม โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้มีเงินทุนหมุนเวียนในหมู่บ้านเพื่อสนับสนุนการผลิตและการดำรงชีพของเกษตรกรได้อย่างยั่งยืน โดยไม่ต้องพึ่งพาเงินทุนนอกระบบซึ่งเสียดอกเบี้ยแพง พันธกิจที่ 3 บริหารและจัดการน้ำเพื่อการเกษตรอย่างมีประสิทธิภาพและมีส่วนร่วม มีวัตถุประสงค์เพื่อให้การบริหารและจัดการการใช้น้ำของโครงการชลประทานเพื่อการเกษตรเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและทั่วถึง กลยุทธ์เพื่อให้การดำเนินงานในแต่ละพันธกิจบรรลุผลสำเร็จตามวิสัยทัศน์ที่ชุมชนกำหนดไว้จำนวน 3 กลยุทธ์ดังนี้ 1) เพิ่มผลผลิตและลดต้นทุนการผลิตข้าว 2) เพิ่มประสิทธิภาพการบริหารกองทุน 3) จัดทำคลองซอย (คลองไส้ไก่) แผนงาน/โครงการ แผนงาน/โครงการที่จะดำเนินการพัฒนาอาชีพด้านการเกษตรของชุมชน และได้ผ่านการทำประชาพิจารณ์ของหมู่บ้าน ได้แก่ 1) โครงการถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตข้าวที่ถูกต้องและเหมาะสม 2) โครงการจัดทำแปลงขยายพันธุ์ข้าวพันธุ์ดีในชุมชน 3) โครงการส่งเสริมการทำและใช้สารสกัดชีวภาพป้องกันและกำจัดศัตรูพืชและฮอร์โมนพืช เพื่อลดการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชและปุ๋ยเคมี 4) โครงการอบรมการทำบัญชีแก่คณะกรรมการบริหารกองทุน 5) โครงการขุดคลองซอย (คลองไส้ไก่)

สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ, มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร

Name: สุนทรี ดวงทิพย์

Role: ประธานกรรมการที่ปรึกษา

Name: ศักดา ทวิชศรี

Role: กรรมการที่ปรึกษา

Created: 2548

Modified: 2007-07-17

Issued: 2550-07-06

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

ISBN: 9743883231

CallNumber: ว 630.1 ส698ก

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	tpg-245-1.pdf	81.76 KB	118	2022-11-17 10:56:45
2	abs-245-2.pdf	212.58 KB	130	2023-12-28 19:42:45
3	con-245-3.pdf	83.06 KB	91	2023-05-09 14:49:55
4	ch1-245-4.pdf	370.51 KB	114	2024-06-10 14:11:52
5	ch2-245-5.pdf	1.74 MB	156	2025-03-26 21:21:41
6	ch3-245-6.pdf	817.34 KB	107	2024-12-19 00:39:41
7	ch4-245-7.pdf	866.99 KB	90	2022-12-25 14:50:23
8	ch5-245-8.pdf	473.24 KB	79	2023-07-18 11:47:25
9	bib-245-9.pdf	96.3 KB	86	2022-11-02 12:21:26
10	app-245-10.pdf	1.22 MB	172	2022-12-25 14:51:35

ใช้เวลา

0.061715 วินาที