การศึกษาเชิงวิเคราะห์สถานภาพและบทบาทของพระปัจเจกพุทธเจ้าในพระพุทธศาสนาเถรวาท

The study of the Paccekabuddha’s status and Roles in Theravāda Buddhism

Name: พระครูวินัยธรภิรมย์ กลฺยาโณ (ชื่นบาน)

keyword: พระปัจเจกพุทธ

Abstract: งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ข้อ คือ (๑) เพื่อศึกษาความหมายของพระปัจเจก-พุทธเจ้า ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท (๒) เพื่อศึกษาความเป็นมาของพระปัจเจกพุทธเจ้า ในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท (๓) เพื่อศึกษาองค์ธรรม การบรรลุธรรมและจริยาวัตรของพระปัจเจกพุทธเจ้า ผลการวิจัยพบว่า พระปัจเจกพุทธเจ้า หมายถึงพระพุทธเจ้าที่ตรัสรู้เฉพาะตัว โดยมิได้อาศัยคำสอนจากผู้อื่น อยู่อย่างสันโดษ เข้าถึงนิพพานโดยปราศจากการประกาศธรรมแก่สรรพสัตว์ พระปัจเจกพุทธเจ้า จะต้องมีคุณสมบัติ ๕ ประการ คือ ๑) ความเป็นมนุษย์ ๒) ความถึงพร้อมด้วยเพศชาย ๓) การได้พบเห็นท่านผู้ปราศจากอาสวะ ๔) การได้ทำบุญอันยิ่งใหญ่ และ ๕) ความมีฉันทะ ความเป็นมาของพระปัจเจกพุทธเจ้า ในช่วงเวลาที่บำเพ็ญบารมีเรียกว่า พระปัจเจกโพธิสัตว์ ตรัสรู้เฉพาะตน เมื่อเปรียบเทียบกับพระพุทธเจ้าแล้ว จะใช้เวลาครึ่งหนึ่งในการบำเพ็ญบารมีของพระพุทธเจ้า องค์ธรรมของพระปัจเจกพุทธเจ้าที่นำไปสู่การเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า คือ ธรรมสโมธาน จริยา คตปัจจาคตวัตร และปัจเจกโพธิญาณ จริยาวัตรของพระปัจเจกพุทธเจ้า ได้แก่ การบิณฑบาต การเข้าจำพรรษา การทำอุโบสถกรรม การประพฤติพรหมจรรย์ การอยู่ผู้เดียว และความเป็นบุญเขต สถานภาพของพระปัจเจกพุทธเจ้ามีลักษณะเป็นนักบวชผู้ไม่ครองเรือน นุ่งห่มด้วยผ้ากาสาวพัสตร์ เหมือนภิกษุในพระพุทธศาสนา การบรรลุโดยอาศัย ความสลดใจ เจริญวิปัสสนา พิจารณาไตรลักษณ์ทำให้แจ้ง ก็บรรลุพระปัจเจกโพธิญาณได้ บทบาทของพระปัจเจกพุทธเจ้าในด้านการสั่งสอนธรรม การสงเคราะห์ ผู้มีศรัทธาถวายทาน การสงเคราะห์สัตว์ไม่ให้ถูกบูชายัญ แม้ว่าพระปัจเจกพุทธเจ้า ไม่สามารถสั่งสอนผู้อื่นให้ตรัสรู้ตามท่านได้ แต่ท่านสงเคราะห์ด้วยการบิณฑบาต เพื่อให้ผู้คนทำบุญกุศล สร้างความดี พระปัจเจกพุทธเจ้า มิได้สั่งสอนธรรม ท่านหลีกเร้นอยู่เพียงลำพัง เมื่อกล่าวอานิสงส์การถวายทาน มักกล่าวตามลำดับความสำคัญเสมอคือ ๑) พระพุทธเจ้า ๒) พระปัจเจกพุทธเจ้า ๓) พระอรหันตสาวก

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระราชสิทธิมุนี (วิ.)

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาทวี มหาปญฺโญ(ละลง), ผศ.ดร.

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ผศ.ดร.สมิทธิพล เนตรนิมิตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2553

Issued: 2554-11-29

วิทยานิพนธ์/Thesis

text/html

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ใช้เวลา

0.016482 วินาที