การศึกษาวิเคราะห์ปฏิสันถารในพระไตรปิฎก

An Analytical Study of the Hospitality in the Tipitaka

Name: พระมหาจิรศักดิ์ จิรธมฺโม (แสงเงิน)

keyword: พระไตรปิฎก

Abstract: วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหมาย ลักษณะ ประเภท ความสำคัญและวิธีปฏิสันถารรวมทั้งผลของปฏิสันถารในพระไตรปิฎก ผลจากการศึกษาพบว่า ปฏิสันถาร คือการต้อนรับแขก การทักทายปราศรัย การอุดช่องโหว่คือโทษระหว่างเจ้าถิ่นกับอาคันตุกะ การรับรองอาคันตุกะ การสงเคราะห์แขก และการเอื้อเฟื้อด้วยไมตรีจิตหรือมิตรภาพ การแสดงน้ำใจด้วยการต้อนรับอาคันตุกะผู้มาเยือนด้วยความยินดี ด้วยความเต็มใจ ด้วยความสนิทสนามและเป็นกันเอง เกื้อกูลแขกด้วยกุศลจิตด้วยอามิสและธรรม ด้วยความรักใคร่และหวังดี มีหน้าตายิ้มแย้มแจ่มใส ตลอดจนเมื่อแขกกลับก็ตามส่งท่าน ปฏิสันถารนี้ถือว่ามีความสำคัญมากในพระพุทธศาสนา พระพุทธองค์ทรงจัดเป็นธรรมข้อหนึ่งในหมวดธรรมคารวะ ๖ หรือคารวะ ๗ โดยชื่อว่า ปฏิสันถารคารวะตา ให้ถือเป็นข้อปฏิบัติอย่างหนึ่ง ดุจดังคารวะข้ออื่นๆ โดยแบ่งภาคปฏิบัติออกเป็น ปฏิสันถาร ๒ คือ ๑) อามิสปฏิสันถาร การต้อนรับอาคันตุกะโดยอามิส ๒) ธรรมปฏิสันถาร การต้อนรับอาคันตุกะโดยธรรม ถือเป็นวัตร เป็นประเพณีนิยม แม้พระพุทธองค์ก็ทรงบำเพ็ญเป็นกิจวัตร เรียกว่า เป็นพุทธประเพณี และเป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าทุกพระองค์ทรงปฏิบัติต่ออาคันตุกะอย่างสม่ำเสมอ เรียกว่า พุทธธรรมดา พระองค์ ทรงฉลาดในปฏิสันถาร ทรงใช้พระปัญญาคุณเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ในการชักนำให้อาคันตุกะให้เข้าถึงธรรม ทรงใช้พระวิสุทธิคุณเป็นแนวทางทรงปฏิสันถารโดยไม่ทรงหวังผลตอบแทนเป็นที่ตั้ง และทรงมีพระกรุณคุณเป็นแนวทางแห่งการบำเพ็ญประโยชน์สุขและทรงหวังดีต่อผู้เข้าเฝ้าเป็นหลัก พุทธวิธีเหล่านี้ดำเนินไปโดยมุ่งประโยชน์สุขแก่อาคันตุกะเป็นสำคัญ เจ้าถิ่น เมื่อมีอาคนตุกะมาถึงก็ต้อนรับ ขณะต้อนรับก็ทำอย่างเต็มใจ และต้อนรับแขกด้วยการทำ-พูด-คิดด้วยเมตตา ย่อมมีกิตติศัพท์อันดีงามฟุ้งขจรไปทั่วทิศ ย่อมเป็นที่รักใคร่ของญาติมิตร ทำให้เกิดความรักความสามัคคี ได้พบปะกัลยาณมิตรจากทิศานุทิศ ผู้ฉลาดในปฏิสันถารเอาใจใส่แขกเป็นพิเศษ ย่อมสามารถผูกมัดใจคนที่สำคัญ ทำให้เกิดความซาบซึ้งใจ เกิดความอบอุ่นเป็นกันเอง ช่วยอุดช่องว่างคือโทษระหว่างกันได้เป็นอย่างดี เขาย่อมเป็นคนมีเสน่ห์ น่ารักน่านับถือ ไม่มีศัตรู สามารถอยู่ในสังคมอย่างเป็นปกติสุขได้ ส่วนเจ้าถิ่นผู้ไม่เอาใจใส่ในงานปฏิสันถาร หรือต้อนรับอาคันตุกะอย่างไม่เต็มใจ ไม่ให้ความสำคัญ แสดงออกมาทางกาย วาจา และใจในทางที่ไม่ดีต่อแขก ย่อมเป็นปัจจัยก่อให้เกิดผลไม่ดี คือไม่มีมิตรสหาย ไม่มีผู้ใดรักใคร่นับถือได้

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระครูพิพิธสุตาทร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระมหาสง่า ธีรสํวโร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: ผศ.ดร. วิโรจน์ อินทนนท์

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2552

Modified: 2553-11-09

Issued: 2553-11-09

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	2552647.pdf	2.08 MB	96	2025-03-26 11:00:54

ใช้เวลา

0.025451 วินาที