พัฒนาการและอนาคตภาพการศึกษาด้านสหกรณ์ในประเทศไทย

Development and Scenario of Cooperatives Education in Thailand

Name: ศิริลักษณ์ นามวงศ์

ThaSH: มหาวิทยาลัยแม่โจ้ -- ดุษฎีนิพนธ์

ThaSH: การศึกษา -- ไทย

ThaSH: สหกรณ์ -- การศึกษาและการสอน -- ไทย

Abstract: การศึกษาเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์หลัก 3 ข้อ คือ 1) เพื่อศึกษาพัฒนาการของการศึกษาด้าน สหกรณ์ในประเทศไทย โดยวิธีการวิจัยเอกสาร (Documentary Research) รวบรวมข้อมูลทุติยภูมิ (Secondary Data) ที่เกี่ยวข้องกับการสหกรณ์ในช่วงปี พ.ศ. 2457-2558 2) เพื่อศึกษาอนาคตภาพ การศึกษาด้านสหกรณ์ในประเทศไทย โดยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-Depth Interview) ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 18 ท่าน ใช้เครื่องมือแบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง (Semi-structure Interview Protocol) เพื่อรวบรวมข้อมูลแนวโน้มภาพอนาคตการศึกษาด้านสหกรณ์ในประเทศไทย ช่วงปี พ.ศ. 2560-2569 ในประเด็นปัญหาและอุปสรรคของการศึกษาด้านสหกรณ์ และแนวทางการป้องกันแก้ไขปัญหาและ อุปสรรคของการศึกษาด้านสหกรณ์ และ 3) เพื่อกำหนดยุทธศาสตร์การศึกษาด้านสหกรณ์ของประเทศ ไทยในอนาคต โดยวิธีการสนทนากลุ่ม (Focus Group Discussion) ผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 10 ท่าน เพื่อ กำหนดทิศทางของแผนยุทธศาสตร์การศึกษาด้านสหกรณ์ของประเทศไทย ในปี พ.ศ. 2560-2564 การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ผู้ทรงคุณวุฒิเป็นผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key Informants) จึงใช้วิธีการเลือกตัวอย่างแบบยึดจุดมุ่งหมายของการศึกษาเป็นหลัก (Purposeful Sampling) และกำหนดเกณฑ์ในการคัดเลือกผู้ทรงคุณวุฒิ สำหรับวิธีการวิเคราะห์ข้อมูลใช้การ วิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) ที่เน้นการตีความด้วยหลักสามเส้า (Triangulation) และการ จำแนกข้อมูล (Categories) และลงสรุปข้อมูลด้วยวิธีเชิงอนุมาณ (Inductive Method) ตามกรอบ ประเด็นที่ศึกษา ผลการศึกษา พบว่า 1. พัฒนาการของการศึกษาด้านสหกรณ์ในประเทศไทย ช่วงปี พ.ศ. 2457-2558 แบ่งได้เป็น 4 ยุค ได้แก่ 1) ยุคที่หนึ่งการก่อเกิดสหกรณ์ ช่วงปี พ.ศ. 2457-2470 นี้มีหน่วยงานราชการ แผนกการ สหกรณ์ (2458) กรมสหกรณ์ (2463) เป็นหน่วยงานหลักในการถ่ายทอดเนื้อหาเกี่ยวกับลักษณะและ คุณประโยชน์ หลักการและวิธีการสหกรณ์ การเผยแพร่ความรู้การสหกรณ์ ด้วยวิธีการประชุมชี้แจงให้ ความรู้ ให้การศึกษาอบรมและคำแนะนำเรียนรู้โดยการปฏิบัติ มีข้าราชการสหกรณ์เป็นผู้สอน และ ราษฎรชาวนาในพื้นที่ตั้งสหกรณ์เป็นผู้เรียน 2) ยุคที่สองการขยายตัวของสหกรณ์ ช่วงปี พ.ศ. 2471-2510 มีหน่วยงานราชการ กระทรวงการสหกรณ์ (2495) กระทรวงสหกรณ์ (2496) เนื้อหาหลักสูตรมี เพิ่มเติมเรื่องการจัดตั้งสหกรณ์ประเภทอื่นๆ การบริหารธุรกิจในรูปสหกรณ์ การจัดทำบัญชีและการ จัดการทั่วไป มีสถาบันการศึกษา คือ วิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (2482) มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ (2486) ด้วยวิธีการให้การศึกษาอบรม ออกหนังสือพิมพ์และวารสารสหกรณ์ จัดทำหนังสืออ่าน ประกอบวิชาสังคมเกี่ยวกับสหกรณ์ และทดลองจัดตั้งสหกรณ์เครดิตผลิตกรรม มีข้าราชการและอดีต ข้าราชการสหกรณ์เป็นผู้สอน สมาชิกและกรรมการสหกรณ์ เยาวชนและประชาชนทั่วไป ผู้ต้องการ สำเร็จการศึกษาด้านสหกรณ์เป็นผู้เรียน 3) ยุคที่สามการควบรวมสหกรณ์ ช่วงปี พ.ศ. 2511-2541 มี หน่วยงานหลัก คือ กรมส่งเสริมสหกรณ์ (2515) กรมตรวจบัญชีสหกรณ์ (2515) สถาบันการศึกษาทาง สหกรณ์ (2512) มหาวิทยาลัยแม่โจ้ (2523) มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมมาธิราช (2525) โรงเรียนตำรวจ ตระเวณชายแดน (2534) มีเนื้อหากฎหมายเพื่อการจัดการสหกรณ์ หลักสูตรการศึกษาวิชาสหกรณ์ เช่น ร้านค้าสหกรณ์ สหกรณ์ครบวงจร หลักสูตรสหกรณ์ในระดับอุดมศึกษา สมาชิกและกรรมการ สหกรณ์ เยาวชนและประชาชนทั่วไป ผู้ต้องการสำเร็จการศึกษาด้านสหกรณ์เป็นผู้เรียน และ 4) ยุคที่สี่ การทำแผนพัฒนาสหกรณ์ ช่วงปี พ.ศ. 2542-2558 มีหน่วยงานราชการสหกรณ์และขบวนการสหกรณ์ เป็นหลัก มีการจัดการเรียนรู้วิชาสหกรณ์ในโรงเรียน สถาบันการศึกษาระดับอุดมศึกษา โดยมีเนื้อหา เกี่ยวกับความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการสหกรณ์ หลักสูตรสหกรณ์ในระดับอุมศึกษา มีครูผู้สอนวิชาสหกรณ์ อาจารย์ นักวิชาการ ผู้ทรงคุณวุฒิจากสถาบันการศึกษาและหน่วยงานต่างๆ เป็นผู้สอน มีสมาชิกและ กรรมการสหกรณ์ เจ้าหน้าที่ฝ่ายจัดการสหกรณ์ เยาวชนและประชาชนทั่วไป ผู้ต้องการสำเร็จการศึกษา ด้านสหกรณ์เป็นผู้เรียน 2. อนาคตภาพการศึกษาด้านสหกรณ์ในประเทศไทย ช่วงปี พ.ศ. 2560-2569 พบว่า ปัญหา และอุปสรรคการศึกษาด้านสหกรณ์ที่คาดว่าจะเกิดขึ้น คือ อาจจะขาดการบูรณาการในการให้การศึกษา ด้านสหกรณ์ระหว่างหน่วยงาน/สถาบันการศึกษา เนื้อหาองค์ความรู้สหกรณ์จะไม่ถูกปรับเปลี่ยนให้ทัน ต่อสถานการณ์การเปลี่ยนแปลงทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม โดยเน้นด้านวิชาการมากกว่า การให้ความสำคัญกับการฝึกปฏิบัติ ผู้สอนไม่คำนึงถึงอุดมการณ์สหกรณ์ หลักการสหกรณ์และวิธีการ สหกรณ์ ผู้เรียนจะมีจำนวนลดลงและจะขาดแคลนทรัพยากรมนุษย์ด้านสหกรณ์ ส่วนแนวทางการ ป้องกันแก้ไขปัญหาและอุปสรรคที่ควรจะเกิดขึ้น คือ ควรสอนวิชาด้านสหกรณ์หรือสอดแทรกไว้เป็นวิชา ที่กำหนดในหลักสูตร สนับสนุนองค์ความรู้สหกรณ์จากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง กำหนดหลักสูตรสหกรณ์ กลางให้เป็นมาตรฐานเดียวกัน สามารถนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ได้จริงมีความหลากหลายเหมาะสมกับ ผู้เรียน โดยกระตุ้นให้ผู้เรียนได้ใช้ความคิดทั้งด้านวิชาการและปฏิบัติให้สมดุลกัน เพิ่มจำนวนผู้สอนและ ให้โอกาสในการพัฒนาความรู้เรื่องสหกรณ์อย่างเพียงพอ รวมถึงความสามารถในการใช้สื่อสารสนเทศ และเทคโนโลยีต่างๆ สร้างแรงจูงใจแก่ผู้เรียนในการเรียนรู้ด้านสหกรณ์ และควรมีการกำหนดเป็นแผน ยุทธศาสตร์การศึกษาด้านสหกรณ์ที่ชัดเจน 3. ทิศทางการจัดการศึกษาด้านสหกรณ์ของประเทศไทยในอนาคต จากการสนทนาร่วมกับ การวิเคราะห์รูปแบบความสัมพันธ์แบบเมทริกซ์ พิจารณากำหนดเป็น 5 ยุทธศาสตร์การศึกษาด้าน สหกรณ์ของประเทศไทย ช่วงปี พ.ศ. 2560-2564 คือ 1) พัฒนาและเสริมศักยภาพสถาบันการศึกษา และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาด้านสหกรณ์ 2) พัฒนาและยกระดับหลักสูตรด้านสหกรณ์ให้ สอดคล้องต่อการนำไปใช้ในการดำเนินชีวิต 3) พัฒนาวิธีการศึกษาด้านสหกรณ์ให้เอื้อต่อการศึกษาทุก ระดับทุกวัยและเรียนรู้ได้ตลอดชีวิต 4) พัฒนาผู้สอนและผู้ถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านสหกรณ์ให้มีจิต วิญญาณของนักสหกรณ์ และจรรยาบรรณสหกรณ์ และ 5) สร้างมาตรฐานการเรียนรู้แก่ผู้เรียนด้าน สหกรณ์ และสร้างแรงจูงใจแก่ผู้สำเร็จการศึกษาด้านสหกรณ์

มหาวิทยาลัยแม่โจ้. สำนักหอสมุด

Address: เชียงใหม่

Email: mjudc@mju.ac.th

Name: ประเสริฐ จรรยาสุภาพ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาหลัก

Name: สุรชัย กังวล

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม

Name: รัตนา โพธิสุวรรณ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม

Name: ประเสริฐ จรรยาสุภาพ

Role: ประธานอาจารย์ประจำหลักสูตร

Created: 2560

Modified: 2564-09-01

Issued: 2564-09-01

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: 370.11 ศ484พ 2560

tha

DegreeName: ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: เศรษฐศาสตร์ประยุกต์

Grantor: มหาวิทยาลัยแม่โจ้

©copyrights มหาวิทยาลัยแม่โจ้

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	Abstract.pdf	6.17 MB	8	2025-02-08 15:17:05
2	fulltext.pdf	244.27 MB	58	2025-06-17 21:26:15

ใช้เวลา

0.059759 วินาที