การศึกษาชื่อทางวิทยาศาสตร์และการใช้พืชสมุนไพรของหมอพื้นบ้านในจังหวัดสุรินทร์

A Study scientific name and using medicinal plants of Thai herbal repository in Surin province

Name: กรรณิกา มีมาก

Address: คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์

Name: ฉัตรกมล อินทยุง

Address: คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์

keyword: สมุนไพร

Classification :.DDC: 615.321

; การแพทย์แผนโบราณ

; การแพทย์ทางเลือก

Abstract: การศึกษาชื่อทางวิทยาศาสตร์และการใช้สมุนไพรของหมอพื้นบ้านในจังหวัดสุรินทร์ มี วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาชื่อทางวิทยาศาสตร์ของพืชสมุนไพรที่หมอพื้นบ้านในจังหวัดสุรินทร์ใช้ บำบัดรักษาโรคหรืออาการเจ็บป่วย จากการศึกษาค้นคว้าของคณะผู้วิจัย และการสัมภาษณ์หมอมา พื้นบ้านในจังหวัดสุรินทร์ เกี่ยวกับชื่อวิทยาศาสตร์และแหล่งที่มาของพืชสมุนไพรที่หมอพื้นบ้านใน จังหวัดสุรินทร์ใช้รักษาโรค จากหน่วยงานสาธารณสุข โรงพยาบาล โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ตำบล และข้อมูลพื้นที่ป่าไม้จากศูนย์ประสานงานป่าไม้สุรินทร์ โดยสำรวจจำนวนหมอพื้นบ้าน และ สำรวจพื้นที่ป่าชุมชนในจังหวัดสุรินทร์ทั้ง 17 อำเภอ มีหมอพื้นบ้านทั้งสิ้น 692 คน พบพรรณไม้ 3M0 ชนิด เป็นพืชสมุนไพรที่ใช้รักษาโรคหรืออาการเจ็บป่วย และพื้นมีที่ป่าชุมชน 40,37 ไร่ ศึกษา สรรพคุณและวิธีการใช้พืชสมุนไพรของหมอพื้นบ้านในจังหวัดสุรินทร์สรรพคุณของพืชสมุนไพร สามารถจำแนกออกเป็นกลุ่มสรรพคุณทางยาบำบัดรักษาได้ 50 กลุ่ม และวิธีการใช้พืชสมุนไพร ออกเป็น 6 วิธี ได้แก่ การชง การต้ม การดอง การคั้น การพอก / ทา ลูกกลอน จากการศึกษาและ เก็บตัวอย่างพืชสมุนไพรหายากในจังหวัดสุรินทร์ ทำพืชสมุนไพรอัดแห้ง ที่หมอพื้นบ้านในจังหวัด สุรินทร์ได้ใช้พืชสมุนไพรที่หายากมาบำบัดรักษาอาการเจ็บป่วยซึ่งมีทั้งหมด 60 ชนิด ได้แก่ กรวยป่า กระถินพิมาน กระพือ กระบก กระทุ่มโคก กระทุ่มน้ำ กระเบา กะตังใบ กันเกรา กาแพงเจ็ดชั้น ขมิ้นเครือ ขันทองพยาบาท ขี้เหล็กป่า เข็มป่า คนทา คัดลิ้น งิ้วป่า จานเครือ เจตพังดี ชุมเห็ดเทศ ชุมเห็ดไทย ดองดึง โด่ไม่รู้ล้ม ตะโกส้ม ตะขบป่า ตะคร้อ ตะครอง ตับเต่าต้น เถาวัลย์เปรียง เถาเอ็นอ่อน ทองพันชั่ง เปราะป่า เปราะหอม เปล้าน้อย พญายา พะยูง พุดกุ้ง พลับพลา พอก มะกอก มะกอกเกลื้อน มะเกลือ มะขามป้อม มะดูก มะหาด โมกเครือ โมกมัน โมกใหญ่ ยอป่า รากสามสิบ โลดทะนง ไล่ตื้น ว่านยิ่ง สมอไทย แสลงใจ สังวาลพระอินทร์ ส่องฟ้า โสมไทย หนอนตายหยาก หนามแท่ง และหัสคุณเทศ โดยการเก็บพรรณพืชสมุนไพรหายากจากป่าชุมชนในพื้นที่ของจังหวัด สุรินทร์และตัดกิ่งพรรณพืชสมุนไพรที่ต้องการมาอัดแห้ง มีรายชื่อพืชสมุนไพรหายากที่ได้ทำการยัด แห้ง จำนวน 18 ต้น คือ ต้น ขรวยป่า ต้นชะลูด เถาพันซ้าย (เครือจาน) ต้นกระทมโตก ต้นน่องไก่ ต้นตับเต่า ต้นฟันปลา ต้นปะเปราะ ต้นกันตุยจูน ต้นสามใบ ต้นเครือหูกระต่าย ต้นหนอนตายอยาก ต้นโคงเปรียะ ต้นจานเครือและต้นนมแม่(เล็ก) เพื่อเก็บตัวอย่างพืชสมุนไพรหายากในจังหวัดสุรินทร์ มาเพาะปลูกในอุทยานวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ มีจำนวน 16 ต้น คือต้นไพล ต้น พญาไร้ใบ ซึ่งหาย ต้นหนอนตายอยาก ต้นน่องไก่ ต้นเป็ง ต้นฟันปลา ต้นกันดูยจูน ต้นเครือเขี่ยง (ปะ เปราะ) ต้นสามปีกกา(ตัวผู้) ต้นสามใบ ต้นกระดังงา โมกหลวง (ต้นนมแม่ใหญ่) พุคทุ่ง (ต้นแม่นมเล็ก) ต้นกระพือป่า ต้นสามสิบ ต้นดองดึงต้นพลับพลึงป่า บอระเพ็ด ชะพลู และขมิ้นเครือ เป็นต้น The study of the scientific names and the use of traditional herbs in Surin province aimed to study the scientific name of the medicinal plants used in traditional healers to treat diseases or illnesses in Surin province. Due to the study of researchers, and interviews through the traditional healers in Surin province related to science and sources of herbs that the medicinal healers in Surin province were cured by the Public Health Agency, the Hospital, the Local Health Promotion and the Forest Land from the forestry center in Surin province. According to the survey of traditional healers and explore the forest in Surin province overall 17 districts, there were totally found 692 traditional healers. Varieties of plant have found 350 species which they would be medicinal plants used to treat a disease or illness. And there were communities forest around 15,968.9341 acres. The results of the study of benefits and the medicinal plants usage by traditional healers in Surin province could be classified into 50 groups of drug for treatment, and how using the plants were into 6 ways that was including the brew, boiling, pickling, squeeze, facial mask and bolt. According to the study and collection of rare plants in Surin province, it had found that the dry milling plants which the traditional healers in Surin province have been using rare herbs for ill treatment; they were totally 60 species as follows: Horsfieldia irya, Leucaena leucocephala, Wild Ginger, Irvingia malayana Oliv. ex A. Benn., Mitragyna hirsute Havil., Mitragyna diversifolia (Wall.ex G.Don) Havil., Hydnocarpus anthelminthicus Pierre, Leea rubra. Leea indica (Burm.f.) Merr., Fagraea fragrans Roxb., Salacia chinensis L., Arcangelisia flava (L.) Merr, Scientific Name, Suregada multiflorum (A.Juss.) Baill. Share, Senna siamea (Lam.) Irwin & Barneby, Pavetta indica L., Harrisonia perforata Merr., Walsura villosa Wall, Bombax anceps Pierre, Spatholobus parviflorus (DC.)Kuntze, Cladogynos orientalis Zipp. ex Span, Cassia alata (L.) Roxb, Senna tora (L.) Roxb.), Gloriosa superba L., Elephantopus scaber L, Anthocephalus chinensis (Lam.) A.Rich.ex Walp, Flacourtia indica (Burm.f.) Merr, Schleichera oleosa (Lour.) Merr, Zizyphus cambodiana Pierre, Scientific Name, Diospyros ehretioides Wall. ex G.Don. Share, Derris Scanderis, Cryptolepis buchanani Roem.&Schult, Rhinacanthus nasutus Kurz, Peacock Ginger, Resurrection Lily, Kaempferia galanga L, Croton stellatopilosus, Naringi crenulata (Roxb.), Dalbergia cochinchinensis Pierre, Holarthena densiflora Ridl, Scientific Name, Microcos paniculata Linn. Share, Parinari anamensis Hance, Spondias pinnata (L.f.) Kurz,Scientific Name, Canarium subulatum Guill, Diospyros mollis Griff, Phyllanthus emblica L., Siphonodon celastrineus Griff, Artocarpus lacucha), Aganosma marginata (Roxb.) G. Don. Share, Wrightia arborea (Dennst.) Mabb, Kurchi, Holarthena pubescens (Buch.-Ham.) Wall, ex G. Don (H. antidysenterica Wall.), Morinda coreia Ham, Asparagus racemosus Willd, Trigonostemon reidioides, Tuba Root, Derris, Derris elliptica (Roxb.) Benth, ulophia macrobulbon Par. & Reichb.f., erminalia chebula Retz. var. chebula, Strychnos nux-vomica L., Cassytha filformis, Clausena wallichii Oliv. Var, Talinum paniculatum Gaertn, Stemona collinsae Craib, Randia tomentosa Hook.f., and Holarrhena cutisii King &Gamble. Due to the study, there were collected of rare herbs from the community's forest in Surin province by cutting the needs of herbs to make dry pack into 18 kinds of trees, they were Casearia grewiifolia Vent, Alyxia reinwardtii Blume var. Spatholobus parviflorus O. Ktze, hirsuta Havil., Gendarussa vulgaris Nees. Diospyros ehretioides Wall. ex G.Don. Share, Phyla nodiflora Greene, Kaempferia marginata Carey, Phyllanthus acidus, Pinus kesiya koy Gordon, Desmos chinensis Lour. Stemona tuberosa Lour, Cocos nucifera L. var. nucilera, buled monosperma (Lam.), and Chrysophyllum cainito. The purpose of the study was to collect the samplings of the rare plants overall Surin province to grow in the Science Park of Surindra Rajabhat University; these samplings were 16 kinds of trees as follows: Zingiber cassumunar Roxb, Euphorbia tirucalli L., Crotalaria quinquefolia Linn., Stemona tuberosa Lour, Justicia Fragilis, Cocos nucifera L. var. nucifera, Gladiolus hybrid, Phyllanthus acidus, Cananga odorata (Lam.), Oroxylum indicum (L.), Pinus kesiya Royle ex Gordon, Cananga odorata (Lamk.) Hook.f. et Th.), Holarrhena pubescens Wall. ex G. Don, Holarthena curtisii King et Gamble, Zingiber zerumbet (L.) Smith, Asparagus racemosus Willd, Gloriosa superba L, Crinum asiaticum, Tinospora crispa (L.) Miers ex Hook.f.& Thomson, Piper sarmentosum Roxb, and Combertum extensum.

มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์. สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: สุรินทร์

Email: arit@srru.ac.th

Name: ได้รับงบประมาณสนับสนุนจากมหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์ ปีงบประมาณ 2555 โดยความเห็นชอบจากคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ พ.ศ. 2555

Role: ผู้ให้ทุนวิจัย

Created: 2555

Modified: 2563-10-08

Issued: 2563-10-08

งานวิจัย/Research report

application/pdf

CallNumber: 615.321 ก17ก

tha

©copyrights มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	KANNIKA, CHATKAMOL.pdf	80.18 MB	143	2025-08-03 11:32:00

ใช้เวลา

0.037864 วินาที