การอนุรักษ์ป่าต้นน้ำของวัดสบลืน ตำบลร่องเคาะ อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง

The Head Watershed Forest Preservation of Wat Sop Luen, Tambon Rong Kho, Wangnua District, Lampang Province

Name: พระอธิการขวัญชัย ปภากโร (ขัดคำ)

keyword: วัดสบลืน

; ต้นน้ำ

; การอนุรักษ์ป่า

Abstract: การศึกษาวิจัยเรื่อง การอนุรักษ์ป่าต้นน้ำของวัดสบลืน อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง มีวัตถุประสงค์ ๑. เพื่อศึกษาบริบทชุมชนวัดสบลืน ตำบลร่องเคาะ อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง ๒. เพื่อศึกษาการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำของวัดสบลืน ตำบลร่องเคาะ อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง การศึกษาวิจัยนี้เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์กับกลุ่มเป้าหมายในพื้นที่การอนุรักษ์ป่าต้นน้ำ ผลการศึกษาวิจัย พบว่า บริบทชุมชนวัดสบลืน ตำบลร่องเคาะ อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง ห่างจากตัวอำเภอวังเหนือ ๑๙ กิโลเมตร ลักษณะภูมิศาสตร์ที่อยู่ราบลุ่มเรียวยาวตามหุบเขา มีน้ำแม่สงไหลผ่านตรงกลาง ทิศตะวันออกติดภูเขาพระบาทหรือดอยธิ ส่วนสภาพภูมิอากาศ บ้านสบลืนอยู่ในเขตสวันนา หรือเขตมรสุมแถบเอเชีย ได้รับอิทธิพลจากมรสุมตะวันออกเฉียงใต้ และมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ มีประชากรทั้งหมด ๓๗๐ คน พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นพื้นที่ป่าชุมชน ภาษาที่ใช้เป็นภาษาล้านนา นับถือศาสนาพุทธ การอนุรักษ์ป่าต้นน้ำของวัดสบลืน ตำบลร่องเคาะ อำเภอวังเหนือ จังหวัดลำปาง มีการประยุกต์พิธีกรรมทางศาสนามาเป็นแนวทางฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้ และยังเป็นชุมชนต้นแบบในด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าชุมชน พระครูสถาพรปริยัติ (พระมหาบุญมี ติธมฺโม) เจ้าอาวาสวัดสบลืนร่วมกับผู้นำชุมชนและชาวบ้านได้จัดทำโครงการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำขึ้น โดยใช้วิธีการ ๔ รูปแบบ ได้แก่ ๑) การใช้หลักพุทธธรรม ได้แก่ ไตรสิกขา ศีล สมาธิ ปัญญา และมรรคมีองค์ ๘ ๒) การใช้ภูมิปัญญา โดยการแสดงออกผ่านพิธีกรรมเป็นประจำทุกปี คือ พิธีบวชต้นไม้ พิธีทอดผ้าป่าต้นไม้ การทำบุญด้วยการปลูกต้นไม้ พิธีสะเดาะเคราะห์ด้วยการปลูกต้นไม้ การเลี้ยงผีขุนน้ำ เป็นต้น ๓) การใช้อำนาจรัฐ ได้แก่ การใช้อำนาจรัฐผ่านกฎหมายและระเบียบปฏิบัติในการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำของกรมป่าไม้ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นร่วมกับชุมชนใช้กฎหมายเพื่อควบคุมพฤติกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฎลำปางในด้านการใช้สารสนเทศภูมิศาสตร์ (Geographic Information Systems) เป็นเครื่องมือในการอนุรักษ์ป่า ๔) กระบวนการชุมชน การดำเนินงานแบบเครือข่าย เป็นการประสานความร่วมมือของคนในชุมชน กับหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องนอกชุมชน มีการจัดเวทีชุมชนเพื่อการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในมิติแห่งการอนุรักษ์เชิงนิเวศน์ มีกระบวนการผลักดันเชิงนโยบายในการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำ โดยให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในการวางแผนและพัฒนาแนวทางการอนุรักษ์ป่าต้นน้ำให้เกิดความอุดมสมบูรณ์และยั่งยืนสืบต่อไป

Abstract: The thesis entitled ‘The Head Watershed Forest Preservation of Wat Sop Luen, Wangnua District, Lampang Province’ is of two objectives: (1) to study community context of Wat Sop Luen, Rong Ko Sub district, Wangnua District, Lampang Province’ and (2) to explore the head watershed forest preservation of that temple. The research was conducted by the qualitative research method. Data were collected by interviewing the target group in the head watershed forest preservation. The study showed that the community context of Wat Sop Luen is located 19 kilometers away from the Wangnua district. It is geographically flat, sloping along the valley, with Song River running through in the middle and east of the village next to the mountain named Phra Bat or Doi Thi. The climate of the village is located in the Asian monsoon zone and it is influenced by the southeast and northeast monsoon with a total population of 370 people. The area is mostly forest communities, the people believe in Buddhism and communicate with the Lanna northern dialect. Regarding the upstream forest conservation of Wat Sop Luen, it was found that the application of religious rituals as a way to restore forest resources. This village is considered as a prototype community for community forest resource conservation, which is led by Venerable Phrakrusathaphornpariyat (Phramaha Boonmee Thitidhammo) – the abbot of Wat Sop Luen, community leaders and villagers. They used 4 methods for the head watershed forest preservation viz. (1) The principle of Buddhism that called the Threefold Trainings– Morality, Virtue, wisdom and the Eightfold Noble Path, (2) The indigenous wisdom which expressed through rituals every year such as the Tree Ordination, Offering Tree to Monks, the Prolong Life of Trees and the Worship of Water Angel etc. (3) They used the state power such as the law and regulations of the Department of Forestry for the upstream forest conservation and cooperated with the local government organizations to control behavior. In addition, the Lampang Rajabhat University has used the Geographic Information Systems as a tool for forest conservation. The processes in communities are run by a network operation such as the collaboration of people in community with other organizations outside the community, organizing a community forum for exchanging learning in the context of ecological conservation. There is a policy-driven process for upstream forest conservation, whereby the community participates in the planning for the sustainable development forest conservation.

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: อยุธยา

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระครูพิพิธสุตาทร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พูนชัย ปันธิยะ

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2559

Modified: 2561-07-20

Issued: 2561-07-20

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	MCU590202016.pdf	4.71 MB	39	2024-09-09 14:03:33

ใช้เวลา

0.030934 วินาที