การพัฒนารูปแบบการถ่ายทอดความรู้ในอุตสาหกรรมโรงสีข้าว

Development of knowledge transfer model in the rice mill industry

Name: มนัส1 ชูผกา

ThaSH: การบริหารองค์ความรู้ -- แบบจำลอง

ThaSH: โรงสีข้าว

Abstract: การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบในการถ่ายทอดความรู้ 2) สร้างรูปแบบ การถ่ายทอดความรู้ในอุตสาหกรรมโรงสีข้าว และ 3) พัฒนาคู่มือการถ่ายทอดความรู้ในอุตสาหกรรม โรงสีข้าว ใช้รูปแบบการวิจัยและพัฒนาด้วยวิธีการผสมผสานระหว่างการวิจัยเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ ประชากรที่ใช้ในการวิจัย จำนวน 173 คน ซึ่งเป็นผู้จัดการ หัวหน้างาน และพนักงานของโรงสีข้าว หอมมะลิในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 5 จังหวัด ได้แก่ ร้อยเอ็ด สุรินทร์ ยโสธร อุบลราชธานี ศรีสะเกษ โดยเลือกแบบเจาะจงจาก 73 โรงสีข้าว เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเชิงคุณภาพ ได้แก่ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก ในลักษณะแบบสอบถามปลายเปิดกึ่งโครงสร้าง และการประชุมกลุ่มย่อย การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วิธี วิเคราะห์เชิงเนื้อหา เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเชิงปริมาณ ได้แก่ แบบสอบถามปลายเปิด การวิเคราะห์ ข้อมูลใช้สถิติ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ยและค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลจากการวิจัยพบว่า องค์ประกอบของการถ่ายทอดความรู้ในอุตสาหกรรมโรงสีข้าว ประกอบด้วย 1) ความรู้ มีองค์ประกอบด้านความรู้ในกระบวนการสีข้าว 11 ขั้นตอน ได้แก่ (1) การรับซื้อข้าวเปลือก (2) การจัดเก็บข้าวเปลือก (3) การทำความสะอาดและคัดแยกสิ่งเจือปน (4) การอบข้าว (5) การกะเทาะ เปลือกข้าวเปลือก (6) การแยกหิน (7) การขัดขาว (8) การขัดมัน (9) การยิงสี (10) การแยกต้น/แยกปลาย (11) การบรรจุกระสอบและจัดเก็บ 2) ผู้รู้ 2.1) องค์ประกอบด้านคุณสมบัติในการเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ ได้แก่ (1) ประสบการณ์ไม่ต่ำกว่า 10 ปี (2) ภาวะผู้นำ (3) ความคิดสร้างสรรค์ (4) มนุษย์สัมพันธ์ดี (5) ทักษะการถ่ายทอดและการสื่อสาร 2.2) องค์ประกอบด้านแรงจูงใจเป็นรางวัลตอบแทน 3) ผู้รับ ความรู้ 3.1) องค์ประกอบด้านคุณลักษณะในการเป็นผู้รับความรู้ ได้แก่ (1) เอาใจใส่ในงาน (2) ใฝ่รู้ (3) อดทน (4) ละเอียดรอบคอบ (5) ช่างสังเกต และ 3.2) องค์ประกอบแรงจูงใจเป็นความก้าวหน้า ในงาน และ 4) สภาพแวดล้อม 4.1) องค์ประกอบที่เอื้อต่อการเรียนรู้ ได้แก่ (1) การทำงานเป็นทีม(2) กิจกรรมสัมพันธ์ และ (3) การจัดองค์กร และ 4.2) องค์ประกอบด้านการสนับสนุนจากองค์กร ได้แก่ การสร้างแรงจูงใจ ผลการพัฒนารูปแบบการถ่ายทอดความรู้ในอุตสาหกรรมโรงสีข้าว พบว่า ประกอบด้วย 1) องค์ความรู้ 2) ผู้ให้ความรู้ 3) ผู้รับความรู้ 4) การสนับสนุนจากองค์กรแบ่งออกเป็นสององค์ประกอบย่อย คือ 4.1) สภาพแวดล้อมที่ก่อให้เกิดการถ่ายทอดความรู้ และ 4.2) การจูงใจ ผลการจัดทำคู่มือการถ่ายทอดความรู้ในอุตสาหกรรมโรงสีข้าว ประกอบด้วย ส่วนการแนะนำ การใช้คู่มือ และส่วนองค์ความรู้และการถ่ายทอดความรู้ใน 11 ขั้นของการสีข้าว รูปแบบและคู่มือ การถ่ายทอดความรู้ได้รับความเห็นชอบจากผู้ทรงคุณวุฒิด้วยมติเอกฉันท์ในด้านความเหมาะสมใน การนำไปใช้ในการถ่ายทอดความรู้ในอุตสาหกรรมโรงสีข้าว

Abstract: The objectives of this research were: 1) to explore the components of knowledge transfer in the rice mill industry, 2) to develop a knowledge transfer model in the rice mill industry, and 3) to develop manual for knowledge in the rice mill industry. Its approach was to be research and development with the mixed methods of qualitative and quantitative research. The participants were 173 persons who were manager, supervisors and employees of 73 purposively selected rice mill industries, located in 5 provinces in Northeastern part Thailand, Roi-ed, Surin, Yasotorn, Ubonratchathani, and Sisaket. The quantitative research instruments were semi-structured opened questionnaires for in-depth interview and focus group discussion, using content analysis for data analysis. The quantitative research instrument was opended questionnaires using frequency, percentage, mean, standard deviation for data analysis. The research results revealed that the components of knowledge transfer in the rice mill industry were 1) the knowledge which comprised 11 steps of rice mill processing : (1) paddy purchasing, (2) paddy storage, (3) impurities and unfilled grains removing, (4) paddy drying (5) husk removing from paddy, (6) de-stoner, (7) whitening process, (8) polishing process, (9) color sorter, (10) broken separating from the head rice, and (11) bagging and storing. 2) The knower comprised 2.1) the qualification of knowledge transferor component: (1) 10 year experience with in rice milling, (2) leadership, (3) creativity, human relationship, (4) communication, (5) knowledge transferring skills; and 2.2) the motivation component for reward compensation. 3) the receiver comprised 3.1) the qualification of knowledge transferee component. (1) work attentive, (2) knowledge seeking, (3) patient, (4) cautious, and (5) ambitious; and 3.2) the motivation component for career path incentive. 4) the environment comprised 4.1) the factors enhanced learning component: (1) teamwork, (2) group relation activities, and (3) organizational management; and 4.2) organizational support component of using reward incentives. The knowledge transfer model in the rice mill industry comprised 1) the knowledge component, 2) the qualification of knowledge transferor component 3) the qualification of knowledge transferee component 4) organizational support which comprised 2 sub components :4.1)the enhanced learning environment and 4.2) motivation. The manual for knowledge transfer was divided into 2 parts: the usage of the manual part and the 11 knowledge transfer processes part. The model and manual were verified for the appropriate of knowledge transfer in the rice mill industry with anonymous consensus.

มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ. สำนักหอสมุดกลาง

Address: กรุงเทพมหานคร

Email: library@kmutnb.ac.th

Name: ธีรวุฒิ บุณยโสภณ

Role: ที่ปรึกษาดุษฎีนิพนธ์

Email : tvb@kmutnb.ac.th

Name: สุภัททา ปิณฑะแพทย์

Role: ที่ปรึกษาดุษฎีนิพนธ์

Email : supattapin@yahoo.com

Name: คณิต เฉลยจรรยา

Role: ที่ปรึกษาดุษฎีนิพนธ์

Email : kcy@kmutnb.ac.th

Created: 2558

Modified: 2559-08-16

Issued: 2559-08-16

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

CallNumber: E-THESIS

tha

DegreeName: บริหารธุรกิจดุษฎีบัณฑิต

Level: ปริญญาเอก

Descipline: การพัฒนาธุรกิจอุตสาหกรรมและทรัพยากรมนุษย์

Grantor: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ

©copyrights มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ

ลำดับที่.	ชื่อแฟ้มข้อมูล	ขนาดแฟ้มข้อมูล	จำนวนเข้าถึง	วัน-เวลาเข้าถึงล่าสุด
1	B15990436.pdf	6.36 MB	142	2025-12-09 22:09:50

ใช้เวลา

0.046148 วินาที