การศึกษาบทบาทและวิธีการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระนาคเสนเถระ

A Study of Nagasenathera's Roles in and Methods of the Propagation of Buddhism

Name: พระมหาสายเพชร วชิรเวที (หงษ์แพงจิตร)

keyword: พุทธศาสนา ปุจฉาวิสัชนา

; พุทธศาสนา คำถามและคำตอบ

; พุทธศาสนา คำสั่งสอน

Abstract: งานวิจัยเรื่องนี้ มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทและวิธีการอธิบายหลักธรรมที่ปรากฏในมิลินทปัญหา วิธีการใช้ปฏิภาณโวหาร และบทบาทในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระนาคเสนเถระ ซึ่งทำให้พระพุทธศาสนาแผ่ขยายออกไปอย่างกว้างขวาง โดยการศึกษาจากหลักธรรม และวิธีการโต้ตอบปัญหา ซึ่งปรากฎอยู่ในคัมภีร์มิลินทปัญหา เพื่อนำมาประยุกต์ใช้ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้เหมาะสมกับสังคมยุคปัจจุบัน ผลของการศึกษาวิจัยเรื่องนี้ได้พบว่า พระนาคเสนผู้เป็นพระเถระที่เชี่ยวชาญในปริยัติ และเป็นพระอรหันต์ผู้บรรลุปฏิสัมภิทา 4 ได้อธิบายหลักธรรมที่ปรากฏอยู่ในคัมภีร์มิลินทปัญหาอย่างละเอียดและลึกซึ้ง พร้อมทั้งยกอุปมาอุปไมยประกอบการอธิบาย และยังใช้ปฏิภาณโวหารในการโต้ตอบปัญหากับพระเจ้ามิลินท์ จนทำให้พระองค์หมดสิ้นความสงสัยเกิดศรัทธาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนามากยิ่งขึ้น การเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระนาคเสนเถระ ทำให้ทราบถึงบทบาทหน้าที่ของนักเผยแผ่ที่ดี ที่ต้องมีทั้งปัญญาความรอบรู้ในสิ่งที่ควรรู้ สามารถนำมาใช้ในการเผยแผ่เพื่อให้เกิดประโยชน์มากที่สุด และผู้เผยแผ่ต้องมีวัตรปฏิบัติเป็นที่น่าเลื่อมใส จึงจะทำให้ผู้ฟังมีศรัทธาและนำไปปฏิบัติตามความเข้าใจได้เป็นอย่างดี พระนาคเสนมีรูปแบบและวิธีการในการเผยแผ่ที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว คือ การใช้ปฏิภาณไหวพริบในการโต้ตอบปัญหาที่หลากหลายกับพระเจ้ามิลินท์ ทั้งที่เกี่ยวกับหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ที่เป็นพระจริยาวัตรของพระพุทธเจ้า และปัญหาอื่นๆ โดยทั่วไป ผลสืบเนื่องที่ได้ทราบจากการศึกษาวิจัยครั้งนี้ คือ อิทธิพลของการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระนาคเสน ทำให้เกิดการพัฒนารูปแบบการเผยแผ่ให้มีความน่าสนใจยิ่งขึ้น ทั้งในด้านเนื้อหาสาระ และวิธีการนำเสนอ ในการเผยแผ่แต่ละครั้งควรจะให้ผู้ฟังได้รับความแจ่มแจ้ง เกิดแรงจูงใจ อยากนำไปปฏิบัติ และได้รับความเพลินเพลิดด้วย ไม่ว่าจะเป็นการเผยแผ่แบบอธิบายรูปเดียว หรือแบบสนทนาโต้ตอบกัน ลัวนแต่ทำให้ผู้ฟังได้รับประโยชน์มาก จึงนับว่าเป็นคุณูปการในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา นอกจากนั้น การเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระนาคเสน โดยการโต้ตอบปัญหากับพระเจ้ามิลินท์ ทำให้เกิดการรวบรวมประมวลหลักธรรมที่มีการอธิบาย มีการสนทนาโต้ตอบกันไว้ในคัมภีร์ที่ชื่อว่า มิลินทปัญหา และคัมภีร์นี้ก็ยังเป็นต้นแบบของการนำไปอธิบายอ้างอิงในคัมภีร์รุ่นหลังอีกหลายคัมภีร์

มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. สำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ

Address: กรุงเทพฯ

Email: library@mcu.ac.th

Name: พระราชสิทธิมุนี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: พระศรีสิทธิมุนี

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Name: สมิทธิพล เนตรนิมิตร

Role: อาจารย์ที่ปรึกษา

Created: 2549

Issued: 2552-08-12

วิทยานิพนธ์/Thesis

application/pdf

tha

DegreeName: พุทธศาสตรมหาบัณฑิต

Level: ปริญญาโท

Descipline: สาขาวิชาพระพุทธศาสนา

Grantor: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

©copyrights มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

ใช้เวลา

0.018605 วินาที